Na tropach pochówków pierwszych Piastów

Można odchodzić z tego świata cicho lub w rozgłosie. Można budować sobie za życia okazały grobowiec, jak czynili to choćby władcy Egiptu, sypać kopiec, obrócić się w proch lub wykupić zawczasu miejscówkę na lokalnym cmentarzu. Kiedyś możni fundowali sobie okazałe kaplice w świątyniach. Spoczywali w ich murach, kryptach, podłogach…

W Pol­sce, w kwe­stii pochów­ku tkwi­my jesz­cze w pętli ogra­ni­czeń praw­nych, któ­re zosta­ły przy­ję­te ponad sześć­dzie­siąt lat temu. Zgod­nie z usta­wą nasze cia­ła mogą zostać zło­żo­ne jedy­nie w gro­bie ziem­nym, muro­wa­nym, ewen­tu­al­nie w kolum­ba­rium. Na tym moż­li­wo­ści się koń­czą. Żad­ne­go sypa­nia pro­chów po wodach, lasach, łąkach i ogro­dach. Nie­do­pusz­czal­na jest tak­że kre­ma­cja wod­na. Ina­czej, cze­ka nas para­graf, areszt lub grzyw­na. Co praw­da, wyją­tek sta­no­wią pochów­ki mor­skie, ale i w tym wypad­ku pro­ce­du­ra jest obwa­ro­wa­na prze­pi­sa­mi co wol­no, a cze­go nie.

Obec­nie w kwe­stii pogrze­bów domi­nu­ją dwa tren­dy – indy­wi­du­alizm i eko­lo­gia. Wybór, czy sto­sun­ko­wo szyb­ko roz­paść się w trzci­no­wej urnie, czy spo­czy­wać na wie­ki w kosz­tow­nej trum­nie, pozo­sta­je wol­ny. Tym­cza­sem na świe­cie ludz­kie pro­chy nie raz lecia­ły już w prze­strzeń kosmicz­ną czy zamie­nia­ły się w dia­men­ty. W wie­lu kra­jach nie­miec­ko­ję­zycz­nych (Niem­cy, Austria, Szwaj­ca­ria) ist­nie­ją wydzie­lo­ne lasy pogrze­bo­we, zarów­no pry­wat­ne, jak i komu­nal­ne, gdzie rodzi­na zmar­łe­go może roz­sy­pać jego pro­chy, lub zło­żyć w zie­mi w bio­de­gra­dal­nej urnie. Na tej prze­strze­ni znaj­du­ją się drze­wa dedy­ko­wa­ne jed­ne­mu zmar­łe­mu, rosną i takie, wokół któ­rych zako­pu­je się wie­le urn. W naszym kra­ju zagad­nie­nie lasów pamię­ci dopie­ro racz­ku­je. A sko­ro wię­cej w zakre­sie pochów­ku nie moż­na, niż moż­na, pozo­sta­je fan­ta­zjo­wa­nie przy dobo­rze trum­ny, jej kształ­tu i kolo­ru. Te zło­co­ne, pstro­ka­te czy wypo­le­ro­wa­ne jak lustra, albo z eks­tra­wa­ganc­ki­mi, błysz­czą­cy­mi oku­cia­mi, wca­le nie nale­żą do rzad­ko­ści. Uwzględ­nia­jąc docze­sne upodo­ba­nia zmar­łe­go, moż­na zadbać za to o odpo­wied­nią opra­wę muzycz­ną. Tro­chę szko­da, że tyl­ko tyle, ponie­waż wie­lu Pola­ków zapew­ne życzy­ło­by sobie sper­so­ni­fi­ko­wa­nej cere­mo­nii, nie zaś dyk­to­wa­nej nam lite­rą pra­wa prze­sta­rza­łej ustawy.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Święta wyrocznia Parnasu (cz. 2)

Piramidy nie były grobowcami: nowa teoria starożytnej technologii sonochemicznej

Milenium

W kwiet­niu 1025 r. mia­ło miej­sce zna­mien­ne wyda­rze­nie. Oto ksią­żę Bole­sław, nazy­wa­ny przez potom­nych Chro­brym lub Wiel­kim, został koro­no­wa­ny na pierw­sze­go kró­la Pol­ski. W tym roku mija okrą­gła rocz­ni­ca tej wznio­słej chwi­li. Uro­czy­stość odby­ła się przy­pusz­czal­nie w Wiel­ka­noc i naj­praw­do­po­dob­niej w Gnieź­nie, będą­cym już wów­czas sie­dzi­bą arcy­bi­sku­pa. Cho­ciaż żad­ne źró­dło nie wymie­nia jej miej­sca, jego wybór wyda­je się być zasad­ny. Z poli­tycz­ne­go punk­tu widze­nia był to istot­ny krok w kie­run­ku suwe­ren­no­ści wład­cy i jego pań­stwa. Bez wąt­pie­nia koro­na­cja sta­ła się spek­ta­ku­lar­nym zwień­cze­niem burz­li­we­go życia Bole­sła­wa. Dosłow­nie i w prze­no­śni, gdyż koro­ną nie cie­szył się zbyt dłu­go. Zmarł 17 czerw­ca 1025 r. A sko­ro opu­ścił ziem­ski padół, został gdzieś pocho­wa­ny. Tyl­ko gdzie dokład­nie? Pyta­nie to doty­czy rów­nież Miesz­ka I oraz Miesz­ka II Lam­ber­ta. Na prze­strze­ni dzie­jów kości naszych pierw­szych wład­ców prze­no­szo­no, rabo­wa­no, gubio­no i nisz­czo­no. Próż­no dziś szu­kać ich śla­dów. Gall Ano­nim oraz Win­cen­ty Kadłu­bek rów­nież nie uła­twia­ją nam pozna­nia praw­dy. Mimo że z roz­ma­chem sła­wi­li doko­na­nia Chro­bre­go, w kwe­stii jego pogrze­bu nie byli aż tak wylewni.