Pod chmurami Jupitera

Naj­więk­szy i naj­ma­syw­niej­szy z oko­ło­sło­necz­nych glo­bów. Posia­da 0,1 pro­cen­ta masy Słoń­ca, będąc rów­no­cze­śnie 2,5‑krotnie cięż­szym niż pozo­sta­łe pla­ne­ty Ukła­du Solar­ne­go razem wzię­te. Zie­mię pod tym wzglę­dem prze­wyż­sza nie­mal 318 razy. Jego pro­mień jest z kolei 11 razy więk­szy niż naszej rodzi­mej pla­ne­ty, a obję­tość mogła­by pochło­nąć 1321 kul ziem­skich! Nie bez powo­du Rzy­mia­nie nada­li mu nazwę Iup­pi­ter – od ojca bogów, wład­cy nie­ba i ziemi.

PRZECZYTAJ TAKŻE

2027, 2029, 2032: zapamiętajmy te daty!

Kuriozalne przypadki w historii medycyny

Jowisz zaj­mu­je trze­cie pod wzglę­dem jasno­ści miej­sce na noc­nym nie­bie, ustę­pu­jąc jedy­nie Księ­ży­co­wi i Wenus. Wie­le uwa­gi poświę­ca­li mu sta­ro­żyt­ni astro­no­mo­wie z Babi­lo­nii oraz Chin, jed­nak na pierw­sze prze­ło­mo­we odkry­cia z nim zwią­za­ne ludz­kość musia­ła cze­kać aż do schył­ku rene­san­su, kie­dy w 1610 r. Gali­leo Gali­lei skie­ro­wał zbu­do­wa­ny przez sie­bie tele­skop w stro­nę Jupitera.

Zaowo­co­wa­ło to odkry­ciem jego czte­rech naj­więk­szych księ­ży­ców – Io, Euro­py, Kal­li­sto oraz Gani­me­de­sa, będą­ce­go aż po dziś dzień naj­więk­szym zna­nym natu­ral­nym sate­li­tą w naszym sys­te­mie planetarnym.

Obserwacja Galileusza była jedną z pierwszych bezpośrednich przyczyn rewolucji naukowej i światopoglądowej, gdyż stanowiła niepodważalny dowód słuszności kopernikańskiego konceptu przesuwającego centrum wszelkiego ruchu, a więc i Wszechświata, z Ziemi na Słońce.

Podob­ne przy­pusz­cze­nie uwa­ża­no wręcz za here­zję, więc jaw­ne opo­wie­dze­nie się wło­skie­go uczo­ne­go po stro­nie teo­rii helio­cen­trycz­nej ścią­gnę­ło na nie­go gniew inkwizycji.

Oko­ło pół wie­ku póź­niej Gio­van­ni Cas­si­ni, dys­po­nu­jąc ulep­szo­nym tele­sko­pem, dostrzegł cha­rak­te­ry­stycz­ne wzo­ry – jasne i brą­zo­we pasy oraz pla­my na tar­czy Jowi­sza. Zwró­cił rów­nież uwa­gę na znacz­ne spłasz­cze­nie pla­ne­ty. Odkry­cie tzw. Wiel­kiej Czer­wo­nej Pla­my, będą­cej naj­więk­szą burzą w Ukła­dzie Sło­necz­nym, przy­pi­su­je się Rober­to­wi Hooke’owi lub wła­śnie Cas­si­nie­mu. Mia­ło to miej­sce odpo­wied­nio w 1664 lub 1665 r., jed­nak nie ma co do tego stu­pro­cen­to­wej pew­no­ści. Pierw­szy szkic tej for­ma­cji pocho­dzi z roku 1831, a jego auto­rem był apte­karz i astro­nom-ama­tor Samu­el Hein­rich Schwa­be (dzię­ki nie­mu wie­my rów­nież o 11-let­nich cyklach zwią­za­nych ze zmia­na­mi ilo­ści plam słonecznych).