Twój Bóg nie jest boższy od mojego Boga

Wiecie, jak cuchnie stary mężczyzna, jak cuchnie starość? Ostry duszący zapach, tak pachnie śmierć. Ale nie o zapachach chciałem. Wydaje mi się, że znam starość i nawet lubię, ponieważ wiem już o niej co nieco, ostatecznie przygotowywałem się do niej od urodzenia.

Moja sym­pa­tia do sta­ro­ści nie stoi na prze­szko­dzie, abym był wobec niej zbun­to­wa­ny bar­dziej niż wobec śmier­ci. Śmierć zabra­ła naj­waż­niej­szą kobie­tę w moim życiu i było to wiel­kie prze­ży­cie, budzą­ce jesz­cze więk­sze pre­ten­sje do losu, będą­ce­go opatrz­no­ścią, któ­ra jest…

Nie, nie boję się tego! Nie boję się zmia­ny adre­su, pod któ­ry nie docho­dzą już żad­ne listy. Prze­ra­ża mnie sta­rość, rzą­dzo­na przez nie­moc i nie­do­łę­stwo. Boję się nie­spraw­no­ści i jak dłu­go mogę, odrzu­cam zależ­ność od innych. Świa­do­mość, iż z wol­na zbli­ża się czas, gdy utra­cę kon­tro­lę, dopro­wa­dza mnie do wście­kło­ści. Wiem, że to jest złe, ale nic na to nie mogę poradzić.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Zalew odkryć rewolucjonizujących rozumienie korzeni Homo sapiens

Folwark

Czy w ogó­le ist­nie­je coś takie­go jak zło? Nie żaden dia­beł, ale zło, zło osia­da­ją­ce na ludziach? Obcu­jąc z rze­czy­wi­sto­ścią coraz czę­ściej zaczy­nam wie­rzyć, że ludzie być może chcą być dobrzy, ale im to nie­spe­cjal­nie wycho­dzi, bo nie­ste­ty real­ne zło ist­nie­je. Tak, ist­nie­je moc­no. W każ­dym spo­łe­czeń­stwie i cza­sie, tak­że dziś, znaj­dzie­my gru­pę ludzi, nie mają­cych żad­nych wewnętrz­nych dyle­ma­tów, moral­nych kry­zy­sów, czy zapa­ści ide­ałów. Ludzi, któ­rzy każ­dą decy­zję, nawet naj­gor­szą, potra­fią uza­sad­nić ide­olo­gią, nauką, wia­rą. Takie oso­by ener­gicz­nie dążą­ce do obej­mo­wa­nia sta­no­wisk, gdzie mogą sobie pod­po­rząd­ko­wać innych ludzi, mają w moich oczach naj­gor­szą i naj­okrut­niej­szą, jaką mogę sobie wyobra­zić, twarz. Dla­cze­go nam, Pola­kom, tak trud­no przy­cho­dzi odnaj­dy­wa­nie kom­pro­mi­sów? Dla­cze­go tak wie­lu ludzi pod­kre­śla wagę bez­kom­pro­mi­so­wo­ści? Spra­wa jest trud­na i deli­kat­na, bo mamy to w naszym naro­do­wym eto­sie i tra­dy­cji, jako wiel­ce sza­no­wa­ną cno­tę. Zapew­ne wów­czas, gdy się twar­da bez­kom­pro­mi­so­wość rodzi­ła, cho­dzi­ło o to, aby nie iść na kom­pro­mis z zabor­cą. Ale i dziś moż­na spo­tkać ludzi, któ­rych życio­we cre­do brzmi: Jestem bez­kom­pro­mi­so­wy, bo jestem wier­ny sobie – moim poglą­dom i ideałom!

Sobie, ale rów­no­cze­śnie swo­je­mu Bogu, ponie­waż wia­ra w Boga defi­niu­je nie tyl­ko toż­sa­mość oso­bi­stą, ale przede wszyst­kim moral­ną, a co za tym idzie, gdy jestem wier­ny Bogu (ide­olo­gii), chcę, aby moja wia­ra była domi­nu­ją­ca. Ludzie wie­rzą­cy czę­sto tak myślą i postępują.

No dobrze, to teraz moje cre­do: Wia­ra w Boga nie jest warun­kiem przy­zwo­ite­go i szla­chet­ne­go życia! A zatem naj­sam­pierw buduj­cie szpi­ta­le, domy opie­ki i żłob­ki, a dopie­ro potem, o ile star­czy wam pie­nię­dzy i ocho­ty, buduj­cie sale kon­cer­to­we i kościo­ły. Tak być powin­no, bo mini­ma­li­za­cja zła jest o nie­bo waż­niej­sza od mak­sy­ma­li­za­cji dobra.

Żeby współ­żyć, nale­ży szu­kać reguł opar­tych na jakichś kom­pro­mi­sach, ale po pierw­sze musi­my sza­no­wać sie­bie nawza­jem i nie narzu­cać swo­ich poglą­dów innym. W życiu docho­dzi do róż­ne­go rodza­ju zde­rzeń, nazy­wa­nych kon­flik­ta­mi moral­ny­mi, lub sytu­acji, nie­kie­dy tra­gicz­nych wybo­rów, kie­dy musi­my poświę­cić jed­ną war­tość na rzecz innej.

Cała histo­ria nasze­go roman­ty­zmu i patrio­ty­zmu uczy­ła mło­dych męż­czyzn i dziew­czę­ta, jakim szla­chet­nym czy­nem jest umie­ra­nie za ojczy­znę, poświę­ce­nie jej wła­sne­go życia. To rodzi oczy­wi­ste pyta­nie: Czy życie jest naj­wyż­szą war­to­ścią? Może wol­ność, nie­pod­le­głość, uczci­wość, poczu­cie wła­snej god­no­ści sto­ją wyżej? W cza­sie Powsta­nia War­szaw­skie­go AK-owska mło­dzież nie bała się śmier­ci. Bała się zała­ma­nia w cza­sie tor­tur, bała się zdradzić.

Zde­rze­nie war­to­ści? Czy poświę­ca­jąc życie, dobro­wol­nie wystę­pu­je się prze­ciw boskim pra­wom? Dobre pyta­nie, na któ­re nawet nie szu­kam odpo­wie­dzi. Tyl­ko przy­po­mnę, że Sokra­tes wca­le nie musiał wypić cyku­ty, a Kor­czak iść z dzieć­mi do gazu. Jeśli pod­ję­li takie decy­zje, widocz­nie mie­li ku temu powo­dy i Bogu nic do tego.

Życie jest war­to­ścią, ale nie jest war­to­ścią naj­wyż­szą, cza­sem może ustę­po­wać miej­sca wol­no­ści, nie­pod­le­gło­ści, uczci­wo­ści, poczu­ciu godności.

I ambi­cjom. Ale to już inny temat i nie tak gra­nicz­ny jak śmierć. Nie ukoń­czy­łem żad­nych stu­diów, choć nie mia­łem pro­ble­mu z dosta­niem się na nie. Po pro­stu z nich zre­zy­gno­wa­łem i nie bez zna­cze­nia przy tym było moje leni­stwo. Czy żało­wa­łem tego póź­niej? Nie, nigdy. Jakoś uda­ło mi się żyć dość przy­jem­nie, przy­jem­niej niż wie­lu, któ­rzy pokoń­czy­li dobre uczelnie.

Bar­dzo wie­le rze­czy wpły­wa na to, czy nam się wie­dzie w życiu, czy też nie. Fakt uzy­ska­nia dyplo­mu nicze­go nie prze­są­dza, nie jest żad­nym kry­te­rium czy warun­kiem. Mam poczu­cie wyróż­nie­nia, uwa­żam, że mia­łem życie lep­sze niż to, na jakie zasłużyłem.