Zmiany na Słońcu i ich wpływ na planetę Ziemia (cz. 1)

Można odnieść wrażenie, że temat aktywności słonecznej regularnie pojawia się i znika z przestrzeni medialnej. Jest czas, kiedy w czasopismach, na portalach internetowych czy mediach społecznościowych zagadnienie to jest podejmowane w sposób bardzo ożywiony, po czym sytuacja zmienia się diametralnie – ukazuje się jedynie sporadycznie. Chyba dlatego, że sama aktywność Słońca jest cykliczna. To, co dzieje się na Ziemi, w dużym stopniu zależy od aktywności Słońca, która wpływa na Przyrodę i na człowieka, który jest jej częścią

Przy­po­mnij­my, co nale­ży rozu­mieć pod poję­ciem aktyw­no­ści sło­necz­nej. Na pro­mie­nio­wa­nie sło­necz­ne skła­da się stru­mień fal elek­tro­ma­gne­tycz­nych oraz czą­stek nała­do­wa­nych elek­trycz­nie, takich jak pro­to­ny, jądra ato­mu helu, elek­tro­ny i inne cząst­ki ele­men­tar­ne (nie­po­dziel­ne). Wid­mo radia­cji elek­tro­ma­gne­tycz­nej docie­ra­ją­cej do Zie­mi jest sze­ro­kie – wraz ze wzro­stem dłu­go­ści fali obej­mu­je ultra­fio­let (UV), cały zakres świa­tła widzial­ne­go oraz pod­czer­wień. Licz­ne pro­ce­sy fizycz­ne, jakie obser­wu­je się w atmos­fe­rze Słoń­ca, to lokal­ne i sil­ne zmia­ny pola magne­tycz­ne­go oraz tem­pe­ra­tu­ry jego powierzch­ni, widocz­ne w posta­ci ciem­nych plam i roz­bły­sków. Jed­nak efek­tem mają­cym naj­więk­szy wpływ na pogo­dę kosmicz­ną są koro­nal­ne wyrzu­ty masy (coro­nal mass ejec­tions, CME) – stru­mie­nia czą­stek nała­do­wa­nych, tzw. wia­tru słonecznego.

Zmien­ność atmos­fe­ry Słoń­ca, w tym opi­sa­nych wyżej zja­wisk, powo­du­je fluk­tu­acje aktyw­no­ści – pozio­mu pro­mie­nio­wa­nia emi­to­wa­ne­go przez gwiaz­dę. Zarów­no elek­tro­ma­gne­tycz­ne­go (pla­my i roz­bły­ski), jak i kor­pu­sku­lar­ne­go (CME). Oka­zu­je się, że aktyw­ność tę daje się opi­sać w cyklach jede­na­sto­let­nich. W skró­cie ozna­cza to, że w cza­sie mniej wię­cej jede­na­stu lat Słoń­ce świe­ci moc­no, by póź­niej się uspo­ko­ić, a następ­nie znów świe­cić moc­no. Aspekt taki jest szcze­gól­nie inte­re­su­ją­cy w kon­tek­ście oddzia­ły­wa­nia na życie na Zie­mi i w związ­ku z tym powsta­ło wie­le publi­ka­cji nauko­wych doty­czą­cych tego problemu.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Bakteria kosmiczna: nieproszony gość na stacji Tiangong

Duża asteroida uderzy w Księżyc

Te kwe­stie poru­sza­łem w moim arty­ku­le o Słoń­cu w NŚ 5/2023, w któ­rym opi­sa­łem jego wpływ na zdro­wie i psy­chi­kę czło­wie­ka. Hipo­te­tycz­nie mogło mieć ono tak­że wpływ na ewo­lu­cję nasze­go gatun­ku, a nawet na histo­rię i punk­ty zwrot­ne w dzie­jach cywi­li­za­cji. O ile z aspek­tem ewo­lu­cji czło­wie­ka już wte­dy nie do koń­ca się zga­dza­łem, o tyle dziś – jeśli cho­dzi o histo­rię – uwa­żam, że przy­pi­sy­wa­nie dzie­jo­wych wyda­rzeń poszcze­gól­nym mak­si­mom aktyw­no­ści naszej gwiaz­dy jest nacią­ga­ne.