2027, 2029, 2032: zapamiętajmy te daty!

W ciągu najbliższych kilku lat dojdzie do pierwszych bardzo bliskich spotkań Ziemi z asteroidami. Te znacznych rozmiarów ciała niebieskie mogłyby doprowadzić do katastrof kosmicznych o trudnych do przewidzenia skutkach. Naukowcy uspokajają, ale wolą dmuchać na zimne…

Apo­phis – przez lata nazwa ta spę­dza­ła sen z powiek jed­no­cze­śnie miło­śni­kom teo­rii spi­sko­wych i astro­no­mii. Aste­ro­ida o ele­ganc­ko brzmią­cej, sta­ro­egip­skiej nazwie – zgod­nie z wstęp­ny­mi sza­cun­ka­mi mia­ła ude­rzyć w Zie­mię po Wiel­ka­no­cy 2029 r. Apo­ka­lip­tycz­ne teo­rie wzię­ły się z błęd­nie zro­zu­mia­nych, prze­sza­co­wa­nych ocen naukow­ców, któ­rzy wyli­czy­li praw­do­po­do­bień­stwo koli­zji z Apo­phi­sem na mniej niż 3 pro­cent. W kolej­nych latach, po ponow­nym osza­co­wa­niu szans, wnio­ski były nie­co inne i choć odda­li­ło się wid­mo kata­kli­zmu pod koniec trze­ciej deka­dy wie­ku, zwró­co­no uwa­gę na powrót aste­ro­idy w roku 2036 – i to powrót nie­bez­piecz­ny. W mię­dzy­cza­sie uwa­gę przy­ku­ły inne obiek­ty, któ­re rów­nież miną naszą pla­ne­tę o włos i to w cią­gu naj­bliż­szych kil­ku lat. Naukow­cy nie stra­szą, acz zale­ca­ją trzy­ma­nie ręki na pul­sie, tym bar­dziej, że pierw­sze bli­skie spo­tka­nie z nie­mal kilo­me­tro­wej dłu­go­ści aste­ro­idą, któ­re nastą­pi w 2027 r., prze­bie­gnie w odle­gło­ści nie­mal takiej, jaka dzie­li Zie­mię od jej natu­ral­ne­go satelity…

2027: Aste­ro­ida 1999 AN₁₀

PRZECZYTAJ TAKŻE

Kuriozalne przypadki w historii medycyny

Kosmiczna tajemnica wiatru polarnego

Nale­ży do tzw. gru­py Apol­lo i zosta­ła odkry­ta w 1999 r. (co suge­ru­je jej nazwa) przez uczo­nych z ame­ry­kań­skie­go pro­jek­tu LINEAR. Według usta­leń, musnę­ła naszą pla­ne­tę i Księ­życ w 1946 r. Po raz kolej­ny zro­bi to w sierp­niu 2027 r. i będzie na tyle bli­sko, że pozo­sta­nie widocz­na przy pomo­cy pro­stych przy­rzą­dów obser­wa­cyj­nych. 1999AN₁₀, według wyli­czeń pocho­dzą­cych z cza­sów jej odkry­cia, mogła prze­śli­zgnąć się obok nas w odle­gło­ści zale­d­wie 37 tys. km! To tyle co nic. Ale były to skraj­ne sza­cun­ki, któ­re w kolej­nych latach pod­le­ga­ły korek­tom. We wspo­mnia­nym roku, w arty­ku­le Pau­la Cho­da­sa pada­ją suge­stie, że nawet szczę­śli­we roz­mi­nię­cie się z Zie­mią w 2027 r. nie zakoń­czy obaw, bo aste­ro­ida może wró­cić oko­ło 2036 r. – i wte­dy znaj­dzie się na kur­sie koli­zyj­nym z Zie­mią, choć now­sze publi­ka­cje wska­zu­ją na daty oscy­lu­ją­ce bar­dziej wokół 2040.

1999 AN₁₀ nie jest zbyt popu­lar­nym tema­tem współ­cze­snych opra­co­wań nauko­wych, nato­miast jej przy­lot na począt­ku sierp­nia 2027 r. wią­że się z popu­lar­ną teo­rią spi­sko­wą, któ­ra sze­rzy­ła się po inter­ne­cie w 2024 r., a na począt­ku 2025 nabra­ła nowe­go roz­pę­du. Cho­dzi o wypo­wie­dzi wie­lu osób (zwią­za­nych jed­nak ze śro­do­wi­skiem ufo­lo­gicz­nym, nie astro­no­micz­nym), pod­kre­śla­ją­ce, iż we wspo­mnia­nym 2027 r. wyda­rzy się coś, co odwró­ci bieg dzie­jów. Nie­ste­ty, nikt tego nie kon­kre­ty­zu­je: poja­wia­ją się gło­sy, że cho­dzi o kata­klizm kosmicz­ny czy nawet przy­lot Kosmi­tów, a to budzi oba­wy, czy 1999 AP₁₀ nie sta­nie się źró­dłem inter­ne­to­wych teo­rii spi­sko­wych, cze­go wyklu­czyć się nie da. Pocze­ka­my, zobaczymy.

2029: Pan chaosu

Jest praw­do­po­dob­nie naj­po­pu­lar­niej­szą aste­ro­idą w inter­ne­cie obok tajem­ni­cze­go Oumu­amua. Róż­ne teo­rie kon­spi­ra­cyj­ne i nauko­we zwią­za­ne są z nim od lat. Doty­czą tego, czy ten mniej­szy o mniej wię­cej poło­wę od opi­sa­ne­go powy­żej, obiekt nie­bie­ski ma szan­se zde­rzyć się z Zie­mią pod­czas kolej­ne­go bli­skie­go prze­lo­tu w dniu 13 kwiet­nia 2029 r. Zyskał on wyso­ką notę w tzw. ska­li Tori­no, jaką NASA sto­su­je wobec okru­chów Wszech­świa­ta, któ­re mogą wywo­łać kata­stro­fę kosmicz­ną o zgub­nych dla Zie­mi skut­kach. W lite­ra­tu­rze przed­mio­tu oraz w inter­ne­cie dość szcze­gó­ło­wo opi­sa­no to, jak na prze­strze­ni lat zmie­nia­ły się sza­cun­ki z tym zwią­za­ne. Poja­wiał się też dodat­ko­wy czyn­nik w posta­ci zde­rze­nia Apo­phi­sa z któ­rymś z sate­li­tów komer­cyj­nych. Nawet gdy­by w 2029 r. nie ude­rzył on w naszą pla­ne­tę, koli­zja z sate­li­tą mogła­by (hipo­te­tycz­nie) spo­wo­do­wać odchy­le­nie, któ­re mia­ło­by trud­ne do prze­wi­dze­nia kon­se­kwen­cje. Uzna­no to jed­nak wstęp­nie za mało moż­li­we: obiekt nie prze­le­ci tak bli­sko, by zde­rzyć się z sate­li­ta­mi, a nawet jeśli, ponad 300 lub 400-metro­wej ska­le zasad­ni­czo w żaden spo­sób to nie zaszko­dzi, ani na nią nie wpłynie.

Nie­co nie­po­ko­ją­ce w kwe­stii Apo­phi­sa jest to, jak zmie­nia­ją się sza­cun­ki spe­cja­li­stów. W 2018 r. poda­no, że prze­le­ci zale­d­wie 32–38 tys. km od Zie­mi. Dodat­ko­wo dopie­ro po prze­lo­cie w 2029 r. będzie moż­na oce­nić, jak oddzia­ły­wa­nia gra­wi­ta­cyj­ne wpły­ną na dal­szą tra­jek­to­rię obiek­tu. Nawet jeśli nie ude­rzy on w Zie­mię czy sate­li­tę, oddzia­ły­wa­nia spra­wią, że na aste­ro­idzie doj­dzie do wstrzą­sów, wsku­tek któ­rych mogą ode­rwać się od niej więk­sze frag­men­ty skał. Zagro­że­nia jako takie­go dla ludz­ko­ści nie ma. Zresz­tą nawet w naj­gor­szym sce­na­riu­szu Apo­phis nie jest tak groź­ny, jak się suge­ru­je w inter­ne­cie. Nie jest to zabój­ca pla­net (ang. pla­net kil­ler), ale skut­ki koli­zji były­by odczu­wal­ne, oczy­wi­ście w zależ­no­ści od tego, gdzie doszło­by do impak­tu (nad tere­na­mi zamiesz­ka­ny­mi, u wybrze­ży itp.).

2024 YR4: Nowa gwiazda apokalipsy

Sła­wę Apo­phi­sa przy­ćmi­ły donie­sie­nia o aste­ro­idzie 2024 YR4. Według danych ze stycz­nia 2025 r. szan­se na to, że ude­rzy ona w Zie­mię w 2032 r. wyno­szą 1:43 i wzro­sły zna­czą­co wzglę­dem ubie­gło­rocz­nych, któ­re poda­wa­ły 1:83. Obiekt ten – co suge­ru­je nazwa – został odkry­ty nie­daw­no, w grud­niu 2024 r. To więc w zasa­dzie astro­no­micz­na świe­żyn­ka. Jego bli­skie spo­tka­nie z Zie­mią ma nastą­pić z kolei przed Bożym Naro­dze­niem roku 2032.

Aste­ro­ida zosta­ła odkry­ta przez chi­lij­ską sta­cję pro­gra­mu ATLAS. Wyli­czo­ny kory­tarz ude­rze­nia wska­zu­je na obszar od krań­ców Ame­ry­ki Środ­ko­wej, przez Sahel po Ban­gla­desz. Co cie­ka­we, pla­ne­to­ida ta minie Zie­mię raz jesz­cze w 2028 r., ale wte­dy ryzy­ka koli­zji nie będzie. Plu­sem jest to, że 2024 YR4 to sto­sun­ko­wo mały obiekt – znacz­nie mniej­szy od Apo­phi­sa. Mie­rzy ok. 55 m śred­ni­cy (z dużym mar­gi­ne­sem błę­du) i ist­nie­je szan­sa, że nawet na wypa­dek koli­zji z Zie­mią, obiekt eks­plo­do­wał­by w atmos­fe­rze, nie pozo­sta­wia­jąc po sobie kra­te­ru – czy­li tak, jak zda­niem naukow­ców mia­ło to miej­sce w przy­pad­ku kata­stro­fy tun­gu­skiej z 1908. Ale ucze­ni, w tym odkryw­ca 2024 YR24, David Ran­kin, wska­zu­ją, że jest za wcze­śnie, by snuć apo­ka­lip­tycz­ne pla­ny. Wszyst­ko wykla­ru­je się po 2028 r., kie­dy obiekt minie Ziemię.

Patrząc na usta­le­nia astro­no­mów w kwe­stii wspo­mnia­nych powy­żej obiek­tów, widzi­my jak szyb­ko zmie­nia­ją się sza­cun­ki, tak­że te doty­czą­ce poten­cjal­ne­go zagro­że­nia i jego skut­ków. Nie ule­ga wąt­pli­wo­ści, że kata­stro­fy kosmicz­ne – nawet te o lokal­nej ska­li, wywie­ra­ją wpływ na kli­mat. To jed­nak zbyt sze­ro­ka dys­ku­sja, aby zmie­ścić ją w kil­ku zda­niach, bo ist­nie­ją dzie­siąt­ki zmien­nych oraz para­me­trów. War­to zwró­cić jed­nak uwa­gę na cie­ka­wy aspekt. Otóż ostat­ni­mi laty media głów­ne­go nur­tu regu­lar­nie dono­szą nam o minię­ciu Zie­mi przez taki czy inny obiekt nie­bie­ski. Zazwy­czaj są one mniej­sze od Apo­phi­sa i dwóch innych wspo­mnia­nych aste­ro­id, ale moż­na odnieść wra­że­nie, że ludzie żyją w pew­nym zawie­sze­niu zwią­za­nym z zagro­że­niem, któ­re ma nadejść z Kosmo­su. Z jed­nej stro­ny cią­gle otrzy­mu­je­my ostrze­że­nia, że prę­dzej czy póź­niej coś się wyda­rzy i ziści się sce­na­riusz przed­sta­wio­ny w fil­mie Nie patrz w górę. Z dru­giej stro­ny wie­le osób, sły­sząc o zagro­że­niach z Kosmo­su, mach­nie na nie rękę, bo czym­że one są wobec pro­ble­mów życia codzien­ne­go ludzi i tej pla­ne­ty. Jest też stro­na trze­cia, sta­ty­stycz­na, któ­ra wska­zu­je, że dla Zie­mi koli­zje z obiek­ta­mi kosmicz­ny­mi nie są niczym dziw­nym, nato­miast ludz­kość ma za krót­ki staż histo­rycz­ny, by pamię­tać naj­bar­dziej destruk­cyj­ne incy­den­ty. Na razie otrzy­ma­li­śmy ostrze­że­nia: Tun­gu­ska, Cze­la­bińsk, sta­ro­żyt­ne Tel el-Ham­mam*. To, że kata­stro­fy kosmicz­ne są w ska­li geo­lo­gicz­nej codzien­no­ścią, jest fak­tem, ale czy powin­ni­śmy je doda­wać do listy naszych strachów?

Strach o jeste­stwo to ele­ment ludz­kiej natu­ry. Patrzy­my w nie­bo z nie­po­ko­jem, nawet jeśli –– jak pod­kre­śla David Ran­kin – na chwi­lę obec­ną ist­nie­je szan­sa wyno­szą­ca 97,7 proc., że w 2032 r. jed­nak nic w Zie­mię nie ude­rzy. Mimo wszyst­ko, i o tym nie nale­ży zapo­mi­nać, zawsze ist­nie­je tych kil­ka pro­cent, tych samych kil­ka pro­cent, któ­re naka­zu­ją nam skre­ślić kupon Lot­to, bo a nuż oka­że się, że…

* Na kon­fe­ren­cji ame­ry­kań­skich orien­ta­li­stów, zor­ga­ni­zo­wa­nej 17 listo­pa­da 2018 r. w Denver, arche­olog i spe­cja­li­sta od histo­rii biblij­nej dr Phil­lip Silvia, przed­sta­wił rezul­ta­ty badań wska­zu­ją­ce, że ok. 3700 lat temu u pół­noc­no-wschod­nich wybrze­ży Morza Mar­twe­go mia­ła miej­sce gigan­tycz­na powietrz­na eks­plo­zja, któ­ra zruj­no­wa­ła tam­tej­sze osa­dy i uni­ce­stwi­ła roz­wi­ja­ją­cą się cywi­li­za­cję. Pory­wy gorą­ce­go wia­tru prze­wra­ca­ły mury i dopro­wa­dzi­ły do zeszkle­nia się powierzch­ni naczyń w domo­stwach. Ska­la znisz­czeń była tak ogrom­na, że przez 600 lat ludzie trzy­ma­li się od tego rejo­nu z dale­ka – tłu­ma­czył Silvia, według któ­re­go wyda­rze­nia, o jakich mowa, sta­ły się pod­sta­wą sta­ro­te­sta­men­to­wej opo­wie­ści o upad­ku Sodo­my i Gomo­ry. Wię­cej w NŚ 7/2019 w arty­ku­le Sodo­ma i Gomo­ra: zagła­da przy­szła z nie­ba.