Jeszcze jedno jajko Kolumba

W pierwszą rocznicę śmierci Jana W. Suligi – tarocisty, indologa, muzealnika, mistyka, człowieka, o którym pamięć musi trwać, przedstawiamy wywiad z Nim, jakiego nie zdążyliśmy opublikować za jego ziemskiej kadencji. Dotyczy jednak nie mistyki i symboliki, ale zupełnie namacalnych odkryć, które mogą rzucić nowe światło na historię świata. Rozmawiał – Roman Warszewski

Dr Jan Witold Suli­ga jako etno­graf przez wie­le lat prze­by­wał w Indiach, gdzie zgłę­biał tajem­ni­ce lokal­nych kul­tur ple­mien­nych. Pra­co­wał w róż­nych pla­ców­kach nauko­wych, a tak­że był wie­lo­let­nim dyrek­to­rem Muzeum Etno­gra­ficz­ne­go w War­sza­wie, pod któ­re­go dachem przez dłu­gi czas owoc­nie współ­pra­co­wał z redak­cją Nie­zna­ne­go Świa­ta. Przy wie­lu oka­zjach okre­ślał się jako przy­ja­ciel red. Mar­ka Rymusz­ko. Jest auto­rem kil­ku ksią­żek. Ponad­to spo­lsz­czył i zbe­le­try­zo­wał Kodeks z Puri – jed­no z naj­bar­dziej zagad­ko­wych oraz kon­tro­wer­syj­nych dzieł rene­san­so­we­go piśmien­nic­twa. Z powo­dze­niem zaj­mo­wał się też Taro­tem, dzię­ki cze­mu – jak mawiał – wie­lo­krot­nie uda­ło mu się dotrzeć na dru­gą stro­nę rze­czy­wi­sto­ści, gdzie był kon­fron­to­wa­ny z wie­lo­ma ema­na­cja­mi zła i okru­cień­stwa. Zmarł pod koniec stycz­nia 2023 r. 

*

PRZECZYTAJ TAKŻE

Opowieść o Duchach Natury

O subtelnych energiach

Pana nazwisko przez miłośników tajemnic i „Nieznanego” kojarzone jest z „Kodeksem z Puri”. Co to za tekst?

– To doku­ment odkry­ty w 1986 r. w świą­ty­ni Dża­ga­na­tha w Puri, w Indiach (w sta­nie Oris­sa), przez ame­ry­kań­skie­go indo­lo­ga Pete­ra New­ma­na. Z manu­skryp­tu tego wyni­ka­ją fak­ty, któ­re cał­ko­wi­cie pod­wa­ża­ją naszą dotych­cza­so­wą wie­dzę na temat wiel­kich odkryć geo­gra­ficz­nych, a przede wszyst­kim doty­czą­cą życio­ry­su Krzysz­to­fa Kolum­ba.

Co w „Kodeksie z Puri” jest aż tak bulwersującego?

– Po pierw­sze dowia­du­je­my się z nie­go, że Kolumb wca­le nie umarł w 1506 r. w Val­la­do­lid, lecz jego śmierć zain­sce­ni­zo­wa­no po to, by mógł on bez­kar­nie wymknąć się z coraz szczel­niej omo­tu­ją­cej go sie­ci trzech wywia­dów i wyru­szyć jesz­cze raz na oce­an – w swą ostat­nią pią­tą wypra­wę. Po dru­gie – z Kodek­su wyni­ka, iż w cza­sie tej eks­pe­dy­cji Kolumb dotarł do Indii (a nie jak w cza­sie swych czte­rech poprzed­nich wypraw, na Kara­iby i do ujścia Ori­no­ko) i przez pewien czas prze­by­wał w przy­świą­tyn­nym klasz­to­rze w Puri, gdzie jed­ne­mu z hin­du­skich skry­bów podyk­to­wał praw­dzi­wą histo­rię swe­go życia, nazy­wa­ną dziś wła­śnie Kodek­sem z Puri.

Prawdziwą historię? Czy stwierdzenia, które przed chwilą padły, nie są wystarczająco fantastyczne, by z góry stwierdzić, że mamy do czynienia z fałszerstwem i mistyfikacją, a nie z prawdziwym odkryciem?

– Histo­ria odkry­cia Kodek­su z Puri jest pra­wie tak samo nie­praw­do­po­dob­na, jak zawar­ta w nim rela­cja, co sta­ło się zarze­wiem póź­niej­sze­go skandalu.

Odkry­cia tego manu­skryp­tu doko­na­no pod koniec XX w., kie­dy naukow­cy sku­pie­ni w spe­cjal­nej komi­sji, inten­syw­nie bada­li kom­pleks świą­tyn­ny w Puri. Miesz­ka­li w pobli­żu świą­ty­ni i codzien­nie na miej­sce pra­cy dowo­że­ni byli mikro­bu­sa­mi. Przed wkro­cze­niem do świą­ty­ni pod­da­wa­no ich skru­pu­lat­nej rewi­zji, a wie­czo­rem – po zakoń­cze­niu pra­cy – czyn­ność tę powta­rza­no. Pro­ce­du­ra ta zosta­ła usta­lo­na w poro­zu­mie­niu mię­dzy rzą­dem indyj­skim, któ­ry patro­no­wał tym bada­niom, a kole­gium kapłań­skim. Nad­to – wszy­scy uczest­ni­cy badań pod­pi­sa­li zobo­wią­za­nie, zgod­nie z któ­rym nie było im wol­no nicze­go wynieść poza teren świą­ty­ni. W tym – nota­tek, szki­ców, foto­gra­fii, nie mówiąc o jakichś przed­mio­tach. Moim zda­niem te dra­koń­skie, a jed­no­cze­śnie ana­chro­nicz­ne usta­le­nia w dużej mie­rze zawa­ży­ły na dal­szych losach Kodek­su z Puri.

Rozumiem, że Peter Newman, odkrywca „Kodeksu”, był członkiem tego zespołu?

– Tak, jako spe­cja­li­stę od spraw gospo­dar­czych inte­re­so­wa­ły go przede wszyst­kim doku­men­ty świec­kie – umo­wy han­dlo­we, testa­men­ty, akty daro­wi­zny. W sierp­niu w 1984 r., w sto­sie pokru­szo­nych manu­skryp­tów natknął się na ręko­pis zawi­nię­ty w zetla­łą tka­ni­nę. Skła­dał się on z kil­ku­set kart wyko­na­nych z liści pal­mo­wych, pokry­tych lite­ra­mi kara­ni, co wska­zy­wa­ło na jego świec­ki, a nie sakral­ny cha­rak­ter. Jed­nak w odróż­nie­niu od pozo­sta­łych, doku­ment ten w kil­ku miej­scach ozdo­bio­ny był wyobra­że­nia­mi hin­du­skich bogów. Zain­try­go­wa­ny tym fak­tem, New­man posta­no­wił dokład­niej przyj­rzeć się doku­men­to­wi i zapo­znać się z jego tre­ścią. Począt­ko­we pró­by deszy­fra­cji tek­stu speł­zły na niczym. Jak się bowiem szyb­ko oka­za­ło, bada­ny przez New­ma­na doku­ment nie został napi­sa­ny w żad­nym ze zna­nych mu indyj­skich języ­ków. Nie wie­dząc co począć, zwró­cił się o pomoc do hisz­pań­skie­go orien­ta­li­sty Car­lo­sa Mon­toyi, któ­ry tak­że prze­by­wał w Puri. Mon­toya prze­czy­tał na głos ury­wek manu­skryp­tu i ze zdu­mie­niem orzekł, że naj­bar­dziej przy­po­mi­na mu to język… hisz­pań­ski! Nie muszę chy­ba mówić, jak bar­dzo obaj ucze­ni byli zasko­cze­ni tym faktem.