Kąpiel uzdrawiająca ducha i ciało

Kąpiel sprowadzona do rangi sztuki i duchowego przeżycia… Kontakt z wodą wnoszący w egzystencję człowieka aspekt duchowy i wspomagający zdrowie… Gdy się tego szuka, wszelkie drogi prowadzą do Japonii. Japończycy bowiem relaks w wannie czy basenie już wieki temu wprowadzili na zupełnie inny poziom niż Europejczycy. Jak wiele innych rzeczy zresztą

Oczy­wi­ście nie każ­da kąpiel w Japo­nii róż­ni się od tego, co prak­ty­ku­je się na Sta­rym Kon­ty­nen­cie. Taką nie jest z pew­no­ścią szyb­ki prysz­nic. Jed­nak więk­szość ablu­cji ma dla Japoń­czy­ków zupeł­nie inny wymiar i nie spro­wa­dza się tyl­ko do umy­cia i odświe­że­nia cia­ła. Odwie­dza­jąc Kraj Kwit­ną­cej Wiśni war­to więc zanu­rzyć się nie tyl­ko w tam­tej­szych cie­płych źró­dłach, ale zro­bić to ze świa­do­mo­ścią, że to o wie­le wię­cej niż zwy­kły kon­takt z wodą.

Duchowa moc kąpieli

Onsen (温泉) – to nic inne­go, jak gorą­ce japoń­skie źró­dła. Są uwa­ża­ne przez Japoń­czy­ków za dar od bogów godzą­cy dwa naj­po­tęż­niej­sze żywio­ły: ogień i wodę. Kąpie­le w nich mają dla miesz­kań­ców Japo­nii wymiar ducho­wy. Sym­bo­li­zu­ją bowiem uważ­ność, har­mo­nię oraz sza­cu­nek dla natu­ry. W tra­dy­cji shin­to i bud­dyj­skiej mają one moc oczysz­cza­nia nie tyl­ko cia­ła, ale i ducha ze zbrukania.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Japoński synkretyzm religijny

Momijigari i rytuały ognia

Zanu­rza­nie się w onse­nie to tak­że nie­zwy­kle waż­na japoń­ska tra­dy­cja i spo­sób na głę­bo­kie połą­cze­nie z korzeniami.

Gene­ral­nie dla Japoń­czy­ka kąpiel jako taka, to nie tyl­ko mycie cia­ła, ale istot­na część kul­tu­ry, wple­cio­na w codzien­ne życie. Nie jest więc niczym try­wial­nym, a zawsze rytu­ałem. I to, poczy­na­jąc od kąpie­li w domu, po tę w łaź­ni publicz­nej (sen­tō), czy peł­nym lecz­ni­czych mine­ra­łów cie­płym źró­dle. Każ­da ma pro­wa­dzić do osią­gnię­cia dobre­go samo­po­czu­cia cia­ła i umy­słu, bo poma­ga w pozby­ciu się stre­su oraz codzien­nych trosk i zmartwień.

Nie­wąt­pli­wie więc onse­ny sprzy­ja­ją zdro­wiu i dłu­go­wiecz­no­ści. A śred­nia życia w Japo­nii jest jed­ną z naj­wyż­szych na świe­cie i wyno­si 85 lat. To trze­cie miej­sce po Mona­ko i San Marino.

Nie­któ­re z japoń­skich kąpie­li cechu­je szcze­gól­nie roz­bu­do­wa­ny rytu­ał. Histo­rycz­nie patrząc, naj­pierw mia­ły one głów­nie cha­rak­ter oczysz­cza­ją­cy. Ponie­waż łazien­ki w domach sta­ły się popu­lar­ne dopie­ro w latach 60. ub. w., Japoń­czy­cy są i dziś przy­zwy­cza­je­ni do korzy­sta­nia z publicz­nych miejsc do kąpie­li peł­nią­cych istot­ną rolę

spo­łecz­ną, bo inte­gru­ją­cych i wzmac­nia­ją­cych wię­zi mię­dzy­ludz­kie. Pod­czas relak­su­ją­cych ablu­cji pro­wa­dzo­ne są spo­koj­ne roz­mo­wy w peł­nym sku­pie­niu i ponad podzia­ła­mi. Gdy wszy­scy są nadzy, kla­sa i sta­tus mate­rial­ny prze­sta­ją mieć zna­cze­nie. Stąd wywo­dzi się tzw. naga komu­ni­ka­cja (裸 の 付 き 合 い – hada­ka no tsu­kiai). Pole­mi­ka jest wów­czas wywa­żo­na, roz­mo­wa toczy się bez zbęd­nych emo­cji, co sprzy­ja podej­mo­wa­niu decy­zji, pro­wa­dze­niu nego­cja­cji, a nawet zawie­ra­niu kon­trak­tów. Czło­wiek pozba­wio­ny ubra­nia wyra­ża się szcze­rzej, mniej ma do ukry­cia, nawią­zu­je lep­sze rela­cje. Nic dziw­ne­go, że fir­my orga­ni­zu­ją pra­cow­ni­kom wspól­ne wyjaz­dy do onse­nów, a motyw łaź­ni jest widocz­ny w kul­tu­rze maso­wej, takiej jak fil­my, man­ga, czy ani­mé. Znaj­du­je­my go też na daw­nych drze­wo­ry­tach ukiyo‑e.

Piaszczyste, z małpami i z pięknymi widokami

Gorą­ce źró­dła mają pocho­dze­nie wul­ka­nicz­ne. Są łatwo dostęp­ne dla uwiel­bia­ją­cych w nich się zanu­rzać Japoń­czy­ków, bo wystę­pu­ją w całym kra­ju. Japo­nia posia­da bowiem 2500 natu­ral­nych gorą­cych źró­deł. Co cie­ka­we, nie tyl­ko ludzie kocha­ją wygrze­wać w nich swo­je cia­ła. Zimą korzy­sta­ją z tej przy­jem­no­ści zamiesz­ku­ją­ce górzy­ste rejo­ny makaki.

Bar­dzo gorą­cą, się­ga­ją­cą pra­wie 70 stop­ni Cel­sju­sza wodę schła­dza się rytu­al­nie przy uży­ciu desek sosno­wych, do roz­ma­itych tem­pe­ra­tur – w zależ­no­ści od potrzeb i prze­zna­cze­nia. Dostęp­ne są więc i takie o tem­pe­ra­tu­rze 20 stop­ni Cel­sju­sza, i bar­dzo gorące.

Naj­po­pu­lar­niej­szy z onse­now Kusat­su (草津温泉) – poło­żo­ny nie­ca­łe 200 km od Tokio, ucho­dzi też za naj­lep­sze tego typu kąpie­li­sko. Tę liczą­cą 7 tys. ludzi wio­skę odwie­dza 3 milio­ny tury­stów rocz­nie licząc na zdro­wot­ne efek­ty. Tutej­sza woda, biją­ca z głę­bi Shi­ra­ne, zawie­ra bowiem w skła­dzie chlo­rek wap­nia, siar­czan alu­mi­nium oraz siar­kę. Kąpiąc się w niej moż­na zła­go­dzić ner­wo­bó­le, bóle mię­śni, popra­wić kon­dy­cję skó­ry, a nawet pozbyć się grzy­bów i bakterii.

Naj­star­szym z gorą­cych źró­deł, liczą­cym sobie aż 3 tys. lat, jest poło­żo­ny w Mat­suy­ama Dōgo Onsen (道後温泉), gdzie na korzy­sta­ją­cych z kąpie­li cze­ka drew­nia­ny kom­pleks z 1893 r. Wiją­ce się kory­ta­rze pro­wa­dzą do miejsc, gdzie poda­je się her­ba­tę pod­czas spe­cjal­nych cere­mo­nii. Znaj­du­ją się tu łaź­nie w bar­dzo róż­nych cenach, te naj­tań­sze na kie­szeń nawet mniej zamoż­nych, ale i znacz­nie droż­sze. Jed­na z nich to Yushin­den, z któ­rej tra­dy­cyj­nie korzy­sta rodzi­na cesar­ska. Tę wol­no jedy­nie zwiedzać.

Tokij­czy­cy, ucie­ka­ją­cy od miej­skie­go zgieł­ku i pra­gną­cy praw­dzi­we­go relak­su lubią się wygrze­wać w pobli­skich onse­nach ze spek­ta­ku­lar­nym wido­kiem na wul­kan Fuji. Taką moż­li­wość znaj­du­ją w Hakone（箱根),na brze­gach jezio­ra Ashi, tyl­ko godzi­nę dro­gi samo­cho­dem od Tokio.

W znaj­du­ją­cych się na gór­skich szla­kach base­nach, gdzie zimą ogrze­wa­ją się wspo­mnia­ne już maka­ki, moż­na się za to relak­so­wać w par­ku Jigo­ku­da­ni（地獄谷). Naj­od­waż­niej­si ryzy­ku­ją nawet wspól­ną kąpiel z tymi zwierzakami.

Zupeł­nie odmien­ny jest onsen w Ibu­ski (指宿温泉). Tam, bio­rą­cy kąpiel ubra­ni w tzw. yuka­tę (zwiew­ne kimo­no), zosta­ją zako­pa­ni po sama szy­ję w czar­nym wul­ka­nicz­nym pia­sku. Gorą­cym, bo pod­grza­nym przez pod­ziem­ną wodę. Ta piasz­czy­sta, peł­na jonów wap­nia i kwa­su metasilowego.

kąpiel świet­nie wpły­wa na skó­rę, cenio­na jest więc szcze­gól­nie przez dba­ją­ce o mło­dy wygląd Japon­ki. Według badań, wdy­cha­nie tam­tej­szej pary popra­wia też krą­że­nie krwi i pojem­ność ser­ca znacz­nie moc­niej niż relaks w gorą­cych źródłach.

Wioska spełnionych życzeń

Japoń­czyk, chcą­cy dodat­ko­wo zapew­nić sobie powo­dze­nie w życiu, wybie­ra się do magicz­nej wio­ski onse­nów Kino­sa­ki （城崎）. Sie­dem tam­tej­szych gorą­cych źró­deł, zapew­nia bowiem kąpią­cym się w nich szcze­gól­ne, dodat­ko­we korzyści.

Relaks w Kouno-yu（鴻の湯）przynosi dłu­go­wiecz­ność i szczę­ście w mał­żeń­stwie. Kto nato­miast pra­gnie powo­dze­nia w biz­ne­sie i rol­nic­twie zaży­wa kąpie­li w wodzie Man­da­ra-yu（まんだら湯）. Szu­ka­ja­cy dru­giej połów­ki odpo­czy­wa­ją w Gosho­no-yu（御所の湯）, źró­dle chro­nią­cym też przed pożarami.

Naro­dzi­nom zdro­wych dzie­ci sprzy­ja z kolei Yana­gi-yu （柳湯), bez­pie­czeń­stwo i zdro­wie rodzi­nie zapew­nia Jizou-yu （地蔵湯) a suk­ces nauce i pomyśl­ność w podró­ży Ichi­no-yu（一の湯） Ostat­ni, Sato­no-Yu（さとの湯）to naj­więk­sze tam­tej­sze kąpie­li­sko z kriokomorą.

Inną wio­ską ter­mal­na, już nie tak magicz­ną, ale nie­zwy­kle malow­ni­czo poło­żo­ną wśród gór Kiu­siu i lasów, jest Kuro­ka­wa Onsen (黒川温泉). Przy­cią­ga ona tury­stów spo­ko­jem, tra­dy­cyj­ną archi­tek­tu­rą i oczy­wi­ście gorą­cy­mi źró­dła­mi. A jest ich tu aż 20 więc jest w czym wybie­rać. Goście zatrzy­mu­ją­cy się w ryoka­nie (zajeź­dzie) mają moż­li­wość korzy­sta­nia z przy­na­leż­nej do nie­go łaź­ni tak czę­sto, jak tyl­ko chcą. W nie­któ­rych apar­ta­men­tach zain­sta­lo­wa­no spe­cjal­ne kamien­ne wan­ny, przez któ­re sta­le prze­pły­wa gorą­ca źró­dla­na woda.

Kąpiel po japońsku

Nie każ­dy sko­rzy­sta z uro­ków onse­nu. Do więk­szo­ści z nich bowiem abso­lut­nie nie wol­no wcho­dzić mając tatu­aże. Tych się nie zakry­je przed obsłu­gą, gdyż nie moż­na mieć też na sobie nawet naj­bar­dziej ską­pe­go kostiu­mu. Obo­wią­zu­je abso­lut­na nagość!

– Tatu­aże w Japo­nii koja­rzą się z yaku­zą. Pomi­mo fak­tu, że te człon­ków mafij­nej orga­ni­za­cji są kom­plet­nie inne – naj­czę­ściej pokry­wa­ją bar­dzo dużą część cia­ła i przy­po­mi­na­ją kolo­ro­we dzie­ła sztu­ki, to wszyst­kie takie „ozdo­by” przy­wo­dzą na myśl świat prze­stęp­czy. Cza­sa­mi onse­ny ofe­ru­ją pew­ne­go rodza­ju taśmy lub pla­stry do zakry­cia poje­dyn­czych „malun­ków”, ale jeśli jest ich za dużo, albo pokry­wa­ją zbyt dużą część cia­ła, to nie­ste­ty, taka oso­ba nie wej­dzie. – mówi, miesz­ka­ją­ca od 8 lat w Japo­nii, Polka Mar­ta Goźlińska.

Ponie­waż do gorą­cych źró­deł wcho­dzi się nago, po wcze­śniej­szym bar­dzo dokład­nym umy­ciu całe­go cia­ła, nie wszyst­kie onse­ny są koedu­ka­cyj­ne (tzw. kony­oku onsen), jest ich nawet mniej­szość. Te tra­dy­cyj­ne mie­wa­ją wydzie­lo­ną część, gdzie mogą spę­dzać czas razem oso­by róż­nych płci. Na ogół jed­nak oddziel­nie kąpią się męż­czyź­ni, oddziel­nie kobiety.

Innym ele­men­tem kąpie­lo­wej kul­tu­ry japoń­skiej są ablu­cje domo­we i rodzin­ne. One też pod­le­ga­ją rytu­ało­wi. Podob­nie jak te w onse­nach skła­da­ją się z dwóch eta­pów. Pierw­szym jest obmy­cie cia­ła pod prysz­ni­cem ze wszyst­kich zanie­czysz­czeń. W Japo­nii nawet do domo­wej wan­ny wcho­dzi się czy­stym!  I podob­nie jak w wypad­ku gorą­cych źró­deł woda w niej musi być bar­dzo cie­pła. Ponie­waż w Japo­nii jest ona świę­to­ścią i nie wol­no jej mar­no­wać rodzi­ny czę­sto kąpią się razem lub wcho­dzą jed­no po dru­gim do tej samej wody: pierw­szy męż­czy­zna, następ­nie dzie­ci, na koń­cu kobieta.

Cze­mu Japoń­czy­cy sto­su­ją tak wyso­ką tem­pe­ra­tu­rę wody? Otóż dla­te­go, że roz­luź­ni, usu­wa stres i sprzy­ja zasy­pia­niu. Ma też zna­ko­mi­ty wpływ na krą­że­nie i pra­cę serca. 

Czy więc kąpiel moż­na pod­nieść na naj­wyż­szy poziom? Tak! I zro­bi­li to wła­śnie miesz­kań­cy Kra­ju Kwit­ną­cej Wiśni.

Korzy­ści zdro­wot­ne z kąpie­li w onsenie

• Popra­wia­ją krą­że­nie: dzię­ki mine­ra­łom zawar­tym w wodzie takim, jak, takie jak wapń i siar­ka, zwięk­sza się prze­pływ krwi i ilość tle­nu w organizmie
• Sprzy­ja­ją relak­so­wi: atmos­fe­ra onse­nów sprzy­ja odprę­że­niu i wyci­sze­niu umy­słu. Koi stres i napię­cie nerwowe
• Leczą skó­rę: mine­ra­ły ze źró­deł nawil­ża­ją i odży­wia­ją skó­rę, nie­któ­re zabi­ja­ją grzy­by i bakterie
• Łago­dzą ból: cie­pła, peł­na mine­ra­łów woda roz­luź­nia mię­śnie i zmniej­sza sztyw­ność i ból stawów.