O parapsychologii w XXI wieku

Czy w parapsychologii przez ostatnie cztery dekady dokonał się jakiś postęp? Czy udowodniono, że dziedzinę tę można nazwać pełnoprawną nauką?

Nie­ste­ty nie. Żyje­my w świe­cie, w któ­rym oce­na parap­sy­cho­lo­gii wciąż bar­dziej zale­ży od oso­bi­stych prze­ko­nań, ani­że­li od fak­tów. No bo fak­ty moż­na przyj­mo­wać z otwar­tym umy­słem, podą­ża­jąc po pro­stu za obser­wa­cją zja­wisk, albo – z powo­du aprio­rycz­nych zało­żeń – nego­wać je, jak­by nie istniały.

Fran­cu­ski filo­zof Bert­nard Méheust, eme­ry­to­wa­ny dok­tor filo­zo­fii i socjo­lo­gii, zaj­mu­ją­cy się tą ulot­ną dys­cy­pli­ną, zapro­po­no­wał kie­dyś meta­fo­rę opi­su­ją­cą bada­nia psi jako swe­ter, któ­ry nie­ustan­nie się pru­je. Każ­de poko­le­nie musi go robić na dru­tach od nowa, żeby pod­trzy­mać ist­nie­nie swe­tra, ponie­waż w zależ­no­ści od ewo­lu­cji meto­do­lo­gii nauko­wej, sta­le potrzeb­ne są nowe dowo­dy potwier­dza­ją­ce to zjawisko.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Targi Ezoteryczne w Poznaniu – 17–18 maja 2025 r.

V edycja programu Certyfikat dla Małych Księgarni

Czyż nie przy­po­mi­na to dzia­łań mito­lo­gicz­ne­go Syzy­fa?

Od momen­tu zało­że­nia Towa­rzy­stwa Badań Psy­chicz­nych (The Socie­ty for Psy­chi­cal Rese­arch – SPR) w 1882 r., bada­cze zja­wisk, o jakich mowa, w każ­dym poko­le­niu ogła­sza­li rapor­ty z eks­pe­ry­men­tów, któ­re ich zda­niem uwia­ry­gad­nia­ły ist­nie­nie feno­me­nów psi. Przez cały ten okres esta­bli­sh­ment nauko­wy albo odrzu­cał, albo igno­ro­wał te dzia­ła­nia. Parap­sy­cho­lo­dzy, nie bez racji, skar­ży­li się wów­czas, że ich rosz­cze­nia są dys­kre­dy­to­wa­ne bez zapew­nie­nia uczci­we­go, spra­wie­dli­we­go pro­ce­su, na kształt tych, któ­re odby­wa­ją się w pań­stwach prawa.

SPR to – histo­rycz­nie rzecz bio­rąc – naj­bar­dziej wpły­wo­wa orga­ni­za­cja na świe­cie, zaj­mu­ją­ca się bada­niem zja­wisk psi. W gro­nie jej zało­ży­cie­li zna­la­zły się m.in. tak zacne posta­ci jak: Edmund Gur­ney, Fre­de­rick F.W.H. Myers, Hen­ry Sid­gwick i Sir Wil­liam Cro­okes. Przy­ję­ła ona za cel zba­da­nie spi­ry­ty­zmu, mani­fe­sta­cji zjaw, nawie­dzo­nych domów i zdol­no­ści parap­sy­chicz­nych – w spo­sób nauko­wy, pod­da­jąc te casu­sy rze­tel­nym ana­li­zom i testom. Orga­ni­za­cja ta od same­go począt­ku skła­da­ła się z cenio­nych filo­zo­fów i uczo­nych, a utwo­rzo­no ją na kształt aka­de­mic­kie­go towa­rzy­stwa nauko­we­go, zabie­ga­jąc o poważ­ne trak­to­wa­nie przez spo­łecz­ność aka­de­mic­ką. SPR w dużej mie­rze sta­no­wi­ło eli­tę – i pozo­sta­wa­ło zwią­za­ne nie tyl­ko z wyż­szy­mi szcze­bla­mi szkol­nic­twa aka­de­mic­kie­go, lecz tak­że z kla­są rzą­dzą­cą póź­no­wik­to­riań­skiej Anglii.

Pra­ca, jaką zało­ży­cie­le SPR wło­ży­li w swo­je przed­się­wzię­cie, zaowo­co­wa­ła ogrom­ną licz­bą arty­ku­łów i obszer­nych rapor­tów publi­ko­wa­nych przez lata w Society’s Jour­nal and Pro­ce­edings oraz w licz­nych książ­kach napi­sa­nych z myślą o sze­ro­kim gro­nie odbior­ców. Czy­niąc to wszyst­ko, SPR