Dlaczego układ sił na świecie zmieni się w wyniku przemian

Już w książce Przemiany na Ziemi jako wrota do przyszłości zawarłem rozdział o tym, że porządek światowy będzie wkrótce zupełnie inny niż dotychczas. Teraz zarysowuje się to o wiele konkretniej niż pięć lat temu, gdy ową książkę pisałem. Rozejście się dróg będzie przy tym wynikać z zupełnie różnych obciążeń psychicznych poszczególnych narodów – i one właśnie zaczynają się wyraźniej uwidaczniać

Niniej­szy arty­kuł opie­ram na ana­li­zie bry­tyj­skie­go psy­chia­try, dr. Rus­sel­la Raz­za­que, któ­ry posta­no­wił przyj­rzeć się mecha­ni­zmo­wi prze­mian spo­łecz­nych doko­nu­ją­cych się na Zacho­dzie, a zwłasz­cza w USA. Nie tyl­ko zauwa­żył on pro­ce­sy, jakie zwy­kłym ludziom trud­no dostrzec, ale też dotarł do infor­ma­cji opi­su­ją­cych mani­pu­lo­wa­nie ludź­mi przez czyn­ni­ki zewnętrz­ne w celu wzmoc­nie­nia owych groź­nych trendów.

Punk­tem wyj­ścia do jego ana­li­zy był wybór Donal­da Trum­pa. Zauwa­żył on, że ponad 70 mln Ame­ry­ka­nów na nie­go gło­so­wa­ło, w dużej mie­rze w opar­ciu o czy­sto ide­olo­gicz­ne hasła, któ­re bar­dzo szyb­ko zaczę­ły koli­do­wać z rze­czy­wi­sto­ścią i już po dwóch mie­sią­cach od wybo­rów, son­da­żo­we noto­wa­nia nowe­go pre­zy­den­ta pole­cia­ły w dół. Na pew­no nie był to więc mecha­nizm racjo­nal­ny – a więc jaki?

PRZECZYTAJ TAKŻE

Co nam mówi świat o sobie

Fundamentalizm religijny jako moment zwrotny w przemianach na Ziemi

Dr Raz­za­que zwró­cił uwa­gę na bar­dzo wyso­ki poziom lęków w ame­ry­kań­skim spo­łe­czeń­stwie, co jest wyni­kiem od kil­ku lat roz­wi­ja­ją­ce­go się pro­ce­su ero­zji fun­da­men­tów, na któ­rych ludzie sto­ją – zapo­cząt­ko­wa­ne­go pan­de­mią i lock­dow­na­mi, po któ­rych przy­szły oba­wy zwią­za­ne z infla­cją, o utrzy­ma­nie źró­deł docho­dów, a ostat­nio poja­wia­ją się ozna­ki zapa­ści gospo­dar­czej. Z tej ostat­niej wzię­ła się oczy­wi­ście nośność zasad­ni­cze­go hasła Trumpa,

o uczynieniu Ameryki na powrót wielką

Są to więc już lęki egzy­sten­cjal­ne, powo­du­ją­ce dzie­le­nie (dyso­cja­cję) oso­bo­wo­ści, co z kolei jest sta­nem wywo­łu­ją­cym alar­my w umy­słach – oba­wy o utra­tę sen­su życia lub wręcz tożsamości.

Z psy­cho­lo­gicz­ne­go punk­tu widze­nia, takie alar­my rodzą sil­ną potrze­bę kom­pen­sa­cji, w posta­ci np. toż­sa­mo­ści zastęp­czej dostar­cza­nej poprzez iden­ty­fi­ka­cję z gru­pą. Dr Raz­za­que zwró­cił uwa­gę, że ów stan zabu­rzył (jeśli nie wręcz zdez­ak­tu­ali­zo­wał) pro­ce­sy demo­kra­tycz­ne nie tyl­ko w USA, pola­ry­zu­jąc spo­łe­czeń­stwa. Przy­wo­łał tu przy­kład Bre­xi­tu, któ­re­go kam­pa­nia (sfi­nan­so­wa­na w dużej mie­rze przez kil­ku rosyj­skich oli­gar­chów) toczy­ła się pod rów­nie wymow­nym, jak w przy­pad­ku Trum­pa, hasłem take back con­trol, co poda­ję w ory­gi­na­le, bo trud­no to wier­nie prze­tłu­ma­czyć. Cho­dzi­ło tu bowiem nie tyle o odzy­ska­nie kon­tro­li, co o ode­bra­nie jej na powrót…

Ponie­waż zało­że­nie, że Bry­tyj­czy­cy nie mie­li real­nej kon­tro­li nad swo­im kra­jem, albo że teraz jest ona zna­czą­co więk­sza, nie ma mate­rial­nych pod­staw, moż­na to zin­ter­pre­to­wać nie w kate­go­riach racjo­nal­nych, lecz jako odwo­ła­nie się do wspo­mnia­nych alar­mów docie­ra­ją­cych z pod­świa­do­mo­ści – raczej do oba­wy przed utra­tą kon­tro­li nad samy­mi sobą. Jak już bowiem pisa­łem, czło­wiek nie­świa­do­my nie jest psy­cho­lo­gicz­nie przy­go­to­wa­ny do reago­wa­nia na zmia­ny, zwłasz­cza gdy ich nie rozu­mie. Per­spek­ty­wa sta­wie­nia im czo­ła uru­cha­mia jedy­nie mecha­ni­zmy obronne.

Daje to real­ność już nie tyle (albo: nie tyl­ko) zała­ma­nia spo­łe­czeństw, co przede wszyst­kim nie­zdol­no­ści do wyj­ścia z osta­tecz­nej zapa­ści – do wypra­co­wy­wa­nia w takiej sytu­acji reak­cji racjo­nal­nych i kon­struk­tyw­nych. Na to, że stan jest poważ­ny, ter­mi­nal­ny, wska­zu­ją wcze­śniej przy­wo­ły­wa­ne prze­ze mnie bada­nia psy­cho­lo­gów doty­czą­ce tzw. Dark Tetrad – zesta­wu cech oso­bo­wo­ści dia­gno­zo­wa­nych wśród mło­dych wyznaw­ców teo­rii spi­sko­wych na Zacho­dzie (psy­cho­pa­tia, nar­cyzm, makia­we­lizm, sadyzm), któ­re nam pro­gno­zę dopeł­nia­ją. Dr Raz­za­que zwró­cił przy tym uwa­gę, że jest to pro­ces wspie­ra­ny też od daw­na przez siły wro­gie – służ­by spe­cjal­ne Rosji. Na popar­cie tego załą­czył wideo zawie­ra­ją­ce wywiad z byłym ofi­ce­rem rosyj­skich służb spe­cjal­nych. Ów czło­wiek, dezer­ter, Jurij Bie­zmie­now, już wie­le lat temu scha­rak­te­ry­zo­wał wspie­ra­nie regre­su psy­cho­lo­gicz­ne­go na dużą ska­lę, dając nam uni­kal­ne spoj­rze­nie (z dru­giej stro­ny) na to, co się ze spo­łe­czeń­stwa­mi zachod­ni­mi dzie­je. Zamiesz­czam tu skrót jego wypowiedzi:

Budo­wa­nie per­cep­cji ide­olo­gicz­nej jest reali­zo­wa­ne otwar­cie i meto­da­mi legal­ny­mi. (…) Więk­szość aktyw­no­ści służb rosyj­skich nie ma w ogó­le związ­ku z pozy­ski­wa­niem infor­ma­cji. Moim zda­niem, i zda­niem wie­lu innych dezer­te­rów moje­go kali­bru, tyl­ko zale­d­wie 15% cza­su, fun­du­szy i ludzi, anga­żo­wa­ne jest w kla­sycz­ny wywiad. Oko­ło 85% inwe­stu­je się w budo­wa­nie per­cep­cji ide­olo­gicz­nej. Jej celem jest zmie­nia­nie per­cep­cji rze­czy­wi­sto­ści każ­de­go Ame­ry­ka­ni­na – do tego stop­nia, że pomi­mo obfi­to­ści infor­ma­cji, nikt nie jest w sta­nie dojść do sen­sow­nych wniosków. (…)

Jest to stan utkwie­nia. Nie moż­na się tego pozbyć. Tacy 

ludzie zostali zaprogramowani

by myśleć w okre­ślo­ny spo­sób i reago­wać na bodź­ce według prze­wi­dy­wal­ne­go sche­ma­tu. Nie moż­na zmie­nić ich poglą­dów. Nawet jeśli wyeks­po­nu­je się ich na dzia­ła­nie auten­tycz­nych infor­ma­cji, nawet jeśli się udo­wod­ni, że „czar­ne jest czar­ne”, a „bia­łe jest bia­łe”, to wciąż nie moż­na zmie­nić zasad­ni­czej per­cep­cji i logi­ki zacho­wań. Inny­mi sło­wy, u tych ludzi pro­ces demo­ra­li­za­cji jest peł­ny i nieodwracalny.

Jak to w prak­ty­ce dzia­ła i jaki ma zwią­zek z prze­bu­do­wą hie­rar­chii w świe­cie? Celem mani­pu­la­cji jest tu wywo­ły­wa­nie zacho­wań destruk­cyj­nych, co jest o tyle łatwe, że świa­do­mość w psy­cho­lo­gicz­nym rozu­mie­niu tego sło­wa, sta­je się w owej sytu­acji pora­żo­na. Pod­sta­wą zacho­wań ludzi są sym­bo­le i emo­cje, co naj­czę­ściej roz­mi­ja się z nor­mal­ną logi­ką przy­czy­ny i skut­ku. Przed wybo­ra­mi w USA moż­na było cho­ciaż­by ste­ro­wać ludź­mi two­rząc wizję maso­wej fali prze­stęp­czo­ści wywo­ły­wa­nej przez imi­gran­tów, w ode­rwa­niu od danych sta­ty­stycz­nych. Czy sku­tecz­nie zako­rze­nić wyobra­że­nie, że syn idą­cy do szko­ły, wró­ci z niej jako… dziew­czyn­ka. Dla milio­nów wybor­ców były to jed­nak zasad­ni­cze zagro­że­nia. Ale przede wszyst­kim cho­dzi­ło o dopro­wa­dze­nie do destruk­cyj­nych dzia­łań w gospo­dar­ce, bo wybór pod hasłem uczy­nie­nia Ame­ry­ki na powrót wiel­ką nie wywo­ły­wał potrze­by zada­nia kan­dy­da­to­wi pyta­nia, co kon­kret­nie zamie­rza zro­bić. Zręcz­ne prze­ka­za­nie przez nie­go sym­bo­li, czy tembr gło­su, mia­ły zna­cze­nie decydujące.

Są to więc raczej sym­bo­licz­ne reme­dia na lęki, na pro­ble­my wewnątrz psy­chi­ki ludzi (wyni­ka­ją­ce z ich zro­zu­mie­nia przez mani­pu­lu­ją­ce­go), niż poli­ty­ka. Nie róż­ni się to zasad­ni­czo od wej­ścia spo­łe­czeń­stwa w stan życia psy­cho­za­mi. Jak też słusz­nie zauwa­żył zacy­to­wa­ny wyżej rosyj­ski agent, stan ten jest nie­od­wra­cal­ny – w tym sen­sie, że moż­na (lub nie) dać szan­sę następ­ne­mu poko­le­niu, ale prze­bu­do­wa tych nie­świa­do­mie odgry­wa­ją­cych swe role ludzi jest nie­moż­li­wa. Jeśli uwzględ­ni­my fun­da­men­tal­ny w psy­cho­lo­gii fakt, że dyso­cja­cja oso­bo­wo­ści postę­pu­je pro­por­cjo­nal­nie do natę­że­nia lęków, a to – co naj­cie­kaw­sze – jest dopie­ro przed nami (przed nimi), za rzecz oczy­wi­stą nale­ży uznać, że będzie to prze­są­dzać los wie­lu naro­dów. Żyje­my w okre­sie, któ­ry w nie­któ­rych zapo­wie­dziach nazy­wa­no Cza­sem Praw­dy, doda­jąc nawet, że ludzie uzy­ska­ją moż­ność zoba­cze­nia sie­bie taki­mi, jaki­mi są napraw­dę, więc raczej nie moż­na liczyć na rozej­ście się pro­ble­mów po przy­sło­wio­wych kościach – to zna­czy na zacho­wa­nie jakich­kol­wiek baniek ilu­zji. Prze­mia­ny ukie­run­ko­wa­ne są prze­cież na ich ujawnienie.

Tru­izmem jest przy tym stwier­dze­nie, że zaist­nie­nie Nowe­go Świa­ta, to zna­czy cywi­li­za­cji nie­opar­tej już na takim, jak opi­sa­no wyżej, utkwie­niu na pozio­mie psy­chi­ki czło­wie­ka pier­wot­ne­go, zale­żeć będzie w więk­szo­ści od poten­cja­łu do racjo­nal­ne­go reago­wa­nia na zmia­ny. Jak więc widać, nie będzie to dro­ga dostęp­na dla wszyst­kich, a przy­naj­mniej – nie od razu.