Kraj Kwitnącej Wiśni nowoczesny, zaskakujący, szokujący

Odwiedzający Japonię turyści zastają kraj splatających się ze sobą oraz przenikających nawzajem tradycji i nowoczesności, w wielu dziedzinach życia wysoko rozwiniętej technologii, a nierzadko rzeczy zadziwiających, wręcz dziwacznych

Nowo­cze­sne obli­cze Japo­nii to super­szyb­ki trans­port publicz­ny, zaawan­so­wa­ne tech­no­lo­gie w prze­my­śle oraz inno­wa­cyj­ne roz­wią­za­nia w elek­tro­ni­ce i robo­ty­ce, a tak­że w życiu codzien­nym, jak np. toa­le­ty publiczne.

Kraj Kwit­ną­cej Wiśni naj­szyb­ciej roz­wi­jał się w latach 70. i 80. ubie­głe­go wie­ku. Nawet po upły­wie kil­ku dekad wie­le wów­czas wpro­wa­dza­nych inno­wa­cji wciąż robi wra­że­nie na Euro­pej­czy­kach. Przede wszyst­kim z powo­du dosko­na­ło­ści, jaka cechu­je wytwa­rza­ne dobra, co wyni­ka z naro­do­wej cechy Japoń­czy­ków – dąże­nia do per­fek­cji i dba­ło­ści o naj­wyż­szą jakość pro­duk­cji. Tury­ści, zadzi­wie­ni roz­wią­za­nia­mi, z otwar­ty­mi usta­mi wpa­tru­ją się w robo­ty, auto­ma­ty i inne zaawan­so­wa­ne urzą­dze­nia, z któ­rych rodzi­mi miesz­kań­cy po pro­stu na co dzień korzystają.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Kąpiel uzdrawiająca ducha i ciało

Japoński synkretyzm religijny

Robot zabawi, robot pomoże

Trud­no w to uwie­rzyć, ale pier­wo­wzo­ry dzi­siej­szych robo­tów ist­nia­ły w Japo­nii już w XVIII i XIX w. Były to mecha­nicz­ne lal­ki kara­ku­ri nin­gyō. Mogły się samo­dziel­nie poru­szać i mia­ły roz­ma­ite zasto­so­wa­nia. Przy­kła­do­wo, 30-cen­ty­me­tro­wy auto­mat cha­ha­ko­bi nin­gyō ser­wo­wał herbatę.

Dziś w coraz licz­niej­szych kawiar­niach i restau­ra­cjach poda­ją ją gościom praw­dzi­we robo­ty. Są one zresz­tą nie­mal wszę­dzie. Pra­cu­ją jako ratow­ni­cy przy trzę­sie­niach zie­mi, znaj­du­ją zasto­so­wa­nie w szpi­tal­nic­twie lub jako asy­sten­ci senio­rów i osób nie­peł­no­spraw­nych, poma­ga­jąc im na przy­kład zało­żyć skar­pet­ki. Tury­ści naj­czę­ściej mają do czy­nie­nia z robo­tycz­ny­mi kel­ne­ra­mi. W Tokio, wśród dzie­sią­tek tysię­cy restau­ra­cji i barów są i takie, gdzie to one obsłu­gu­ją gości, przyj­mu­jąc zamó­wie­nia i parząc kawę. W nie­któ­rych loka­lach dodat­ko­wo zaba­wia­ją klien­tów, dotrzy­mu­jąc im towa­rzy­stwa pod­czas posił­ku. Jeśli tury­sta chce poczuć się jak na pla­nie fil­mu SF i zro­bić kil­ka nie­zwy­kłych zdjęć, czę­sto wybie­ra takie wła­śnie miejsca.

Tak­że japoń­skie sie­cio­we restau­ra­cje rodzin­ne (fami­re­su) coraz czę­ściej korzy­sta­ją z usług mecha­nicz­nych kel­ne­rów, któ­rzy dostar­cza­ją zamó­wio­ne dania do stolika.

W loka­lu Pep­per Par­lor robo­ty nie tyl­ko zaj­mu­ją się pro­stą kel­ner­ską obsłu­gą, ale ana­li­zu­ją też wyraz twa­rzy gościa, by zapro­po­no­wać mu potra­wy odpo­wied­nio dobra­ne do jego nastroju.

Jed­nym z naj­dziw­niej­szych i chęt­nie odwie­dza­nych przez tury­stów miejsc na mapie Tokio jest dzia­ła­ją­ca od 2014 roku Robot Restau­rant (Restau­ra­cja Robo­tów). Ten lokal jed­nych zachwy­ca, innych szo­ku­je. Jego głów­ną atrak­cją jest bowiem nie ser­wo­wa­ne jedze­nie, a zadzi­wia­ją­ce show, przy­po­mi­na­ją­ce nie­co kaba­ret, w któ­rym tan­cer­ki wystę­pu­ją na sce­nie wspól­nie z robotami.

Urzą­dze­nia zastę­pu­ją­ce czło­wie­ka przy wyko­ny­wa­niu nie­któ­rych czyn­no­ści tury­ści zasta­ją też w hote­lach. Z robo­tów zaczę­ło korzy­stać wie­le wio­dą­cych marek. Boye hote­lo­wi, loka­je, a nawet recep­cjo­ni­ści mogą oka­zać się nie­ludz­ką eki­pą, samą swo­ją obec­no­ścią dostar­cza­ją­cą szu­ka­ją­cym noc­le­gu gościom dodat­ko­wych atrakcji.

W jed­nym z japoń­skich hote­li Henn-na Hotel wymie­nio­no prak­tycz­nie całą obsłu­gę, zastę­pu­jąc ją mecha­nicz­ny­mi pomoc­ni­ka­mi. Pra­cu­ją­cy tam ludzie sta­no­wią zde­cy­do­wa­ną mniej­szość. Hotel Henn-na mie­ści się w par­ku roz­ryw­ki Huis Ten Bosch, w mie­ście Sase­bo, w pół­noc­no-zachod­niej czę­ści wyspy Kiusiu.

Przespać się w kapsule

Tury­ści żąd­ni nowych wra­żeń, będąc w Japo­nii, decy­du­ją się spę­dzić przy­naj­mniej jed­ną noc w któ­rymś z wyjąt­ko­wych hote­li pozba­wio­nych nor­mal­nych pokoi. Pierw­szy z nich otwar­ty został w 1979 roku w Osa­ce. Śpi się tu w spe­cjal­nych kap­su­łach, któ­re mogą koja­rzyć się z szu­fla­da­mi na zwło­ki, a ze wzglę­du na wygląd i licz­bę kabin nazy­wa­ne bywa­ją przez podróż­ni­ków dziu­pla­mi, koko­na­mi albo pla­strem w ulu. Ta for­ma noc­le­gu nie cie­szy z pew­no­ścią osób cier­pią­cych na klau­stro­fo­bię. Chęt­nie korzy­sta­ją z niej za to sami Japoń­czy­cy, cza­sem wynaj­mu­jąc kap­su­ły na popo­łu­dnio­wą drzem­kę. Wewnątrz każ­dej na gościa cze­ka czy­sta pościel, a tak­że gniazd­ko USB i lamp­ka do czy­ta­nia. Wszę­dzie jest dostęp do inter­ne­tu. Jed­nak z uwa­gi na innych nale­ży zacho­wy­wać się cicho – wyci­szyć tele­fon, roz­mo­wy pro­wa­dzić przy­ci­szo­nym gło­sem. Będąc w środ­ku, nie wol­no jeść.

Tury­sta prze­by­wa­ją­cy w Tokio nie obej­rzy już nie­zwy­kłe­go, roze­bra­ne­go w 2022 roku, eks­pe­ry­men­tal­ne­go blo­ku kap­su­ło­we­go. Wie­żo­wiec Naka­gin Cap­su­le Tower w Shin­ba­shi z powo­du zanie­dbań prze­trwał zale­d­wie 50 lat. Był to zapro­jek­to­wa­ny przez Kisho Kuro­ka­wę pierw­szy na świe­cie trzy­na­sto­pię­tro­wy miesz­kal­ny budy­nek ze 140 iden­tycz­ny­mi modu­ła­mi. Archi­tekt uwa­żał, że zawsze będzie je moż­na wymie­nić na nowe albo prze­miesz­czać, zmie­nia­jąc swo­bod­nie wygląd budow­li. Każ­da kap­su­ła sta­no­wi­ła nie­wiel­ką samo­dziel­ną prze­strzeń miesz­kal­ną lub biu­ro­wą dla jed­nej oso­by (8m² plus łazienka).

Tam, gdzie król chodzi piechotą

Z cze­go korzy­sta więk­szość tury­stów? Z miej­skich ubi­ka­cji! Japoń­czy­cy są z nich bar­dzo dum­ni, 10 listo­pa­da w Japo­nii obcho­dzo­ne jest nie­ofi­cjal­ne świę­to Naro­do­wy Dzień Toa­let (Świa­to­wy Dzień Toa­let od począt­ku XXI wie­ku przy­pa­da 19 listo­pa­da). Jak wyglą­da­ją? Te japoń­skie arcy­dzie­ła archi­tek­tu­ry i higie­ny przy­bli­ża film Per­fect Days Wima Wen­der­sa [recen­zja w nume­rze 4/2025 NŚ], w filo­zo­ficz­nej przy­po­wie­ści o sen­sie życia, na przy­kła­dzie dni czy­ści­cie­la miej­skich toa­let w Tokyo. To kolej­ne miej­sca w Kra­ju Kwit­ną­cej Wiśni ser­wu­ją­ce tury­stom kul­tu­ro­wy szok. Pozy­tyw­ny! W japoń­skich toa­le­tach nie wzdry­gniesz się, sia­da­jąc na zim­nej desce sede­so­wej – jest pod­grze­wa­na. Posłu­chasz też muzy­ki, któ­rą moż­na dobrać zgod­nie ze swoimi

pre­fe­ren­cja­mi. Ma ona nie tyl­ko dostar­czać przy­jem­no­ści, ale też zapew­niać użyt­kow­ni­ko­wi peł­ną dys­kre­cję. Japoń­czy­cy dba­ją o to, by korzy­sta­ją­cy z ustron­ne­go miej­sca nie czu­li się skrę­po­wa­ni i zawsty­dze­ni wyda­wa­ny­mi przez sie­bie odgło­sa­mi (nie nara­ża­li też na nie innych) – pły­ną­ca melo­dia ma je zagłu­szać. To nie wszyst­ko. Na koniec inte­li­gent­na ubi­ka­cja myje intym­ne stre­fy klien­ta, suszy i neu­tra­li­zu­je nie­mi­łe zapa­chy. Cza­sem trze­ba korzy­stać z pane­li z odpo­wied­ni­mi przy­ci­ska­mi, ale obec­nie więk­szość mode­li dzia­ła auto­ma­tycz­nie. To duży kom­fort i higie­na – nic więc dziw­ne­go, że zachwy­ce­ni tury­ści nie­rzad­ko wra­ca­ją do wła­snych domów z zaku­pio­ną w Japo­nii deską sedesową.

Szybko jak strzała

W Japo­nii podró­żo­wa­nie to nowo­cze­sność w naj­lep­szym wyda­niu. To też ogrom­na przy­jem­ność. Jed­nak prio­ry­te­tem jest bez­pie­czeń­stwo w ruchu dro­go­wym. Wynaj­mu­ją­cy samo­chód podróż­ny nie roz­pę­dzi się nad­mier­nie. Wszyst­kie sprze­da­wa­ne w Japo­nii auta mają bowiem fabrycz­nie wmon­to­wa­ny ogra­nicz­nik pręd­ko­ści, któ­ry nie pozwa­la prze­kro­czyć 180 km/godz.

Szyb­ciej jeż­dżą słyn­ne ultra­pręd­kie pocią­gi – shin­kan­se­ny. Ich kur­sa­mi zawia­du­je cen­tral­ny sys­tem ste­ro­wa­nia, dzię­ki cze­mu, mimo ich ogrom­nej licz­by, są one nie­wia­ry­god­nie wręcz punk­tu­al­ne. Jeśli przy­da­rzy im się minu­ta spóź­nie­nia, jest to opi­sy­wa­ne sze­ro­ko w pra­sie. Pierw­szy shin­kan­sen wyru­szył w tra­sę ponad 60 lat temu, tuż przed Igrzy­ska­mi Olim­pij­ski­mi w Tokio. Dziś osią­ga­ją one pręd­kość rzę­du 300 km/h, kur­su­ją co kil­ka­na­ście minut. Są nie­zwy­kle kom­for­to­we i bez­piecz­ne. W cią­gu całej ich histo­rii nie wyda­rzył się ani jeden śmier­tel­ny wypa­dek. Jedy­ne wyko­le­je­nie się pocią­gu zda­rzy­ło się na sku­tek trzę­sie­nia zie­mi. W 2027 roku shin­kan­se­ny poja­dą z jesz­cze więk­szą pręd­ko­ścią, bo aż do 505 km/h – na nowo otwar­tym odcin­ku łączą­cym Tokio i Nago­ję. Dzie­lą­ce te mia­sta 286 km poko­na­ją w zale­d­wie 40 minut.

Kraj automatów

W Japo­nii jido­uhan­ba­iki są wszę­dzie. Pierw­sze poja­wi­ły się w latach 60. ub.w., dziś ich licz­ba jest tu ogrom­na, się­ga nawet 5 milio­nów. Na każ­dej uli­cy znaj­du­je się przy­naj­mniej jed­no takie urzą­dze­nie. W wie­lu moż­na nabyć nie tyl­ko prze­ką­ski i napo­je. Japoń­skie auto­ma­ty ofe­ru­ją nie­mal wszyst­ko. Nawet w środ­ku nocy da się w

nich kupić gorą­cą zupę, świe­że owo­ce, elek­tro­ni­kę. a cza­sem nawet ubra­nia, arty­ku­ły higie­nicz­ne czy zabaw­ki. Dodat­ko­wo sztucz­na inte­li­gen­cja dopa­so­wu­je ofer­tę do pory roku, dnia, a nawet pogo­dy. Tury­ści są nimi ocza­ro­wa­ni, dla Japoń­czy­ków to codzien­ność. Do legen­dy prze­szły nato­miast auto­ma­ty z uży­wa­ną bielizną.

Wbrew powta­rza­nym z wypie­ka­mi na twa­rzy prze­ka­zom, że sta­ły swo­bod­nie na uli­cach, były one dostęp­ne głów­nie w latach 90. i to jedy­nie w sex sho­pach. Obec­nie są zaka­za­ne, a han­del noszo­ny majt­ka­mi, podob­nie jak w innych kra­jach, zszedł do podziemi.

Na deszcz i słońce – parasol

Para­so­le i para­sol­ki towa­rzy­szą Japoń­czy­kom wszę­dzie. Japo­nia na brak desz­czu bowiem nie narze­ka. Ale i w pogod­ne dni miesz­kań­cy czę­sto wycią­ga­ją mode­le prze­ciw­sło­necz­ne chro­nią­ce ich przed pro­mie­nio­wa­niem UV. Nie muszą jed­nak pamię­tać, by wziąć jakąś z domu. Wypo­ży­czal­nie para­so­li znaj­du­ją się nie­mal wszę­dzie, ofe­ru­jąc roz­ma­ite mode­le i kolo­ry za zale­d­wie kil­ka jenów. W więk­szo­ści hote­li goście mogą z nich korzy­stać za darmo.

Gdzie­nie­gdzie dostęp­ne są też bez­płat­ne jed­no­ra­zo­we pokrow­ce na mokre para­so­le, zapo­bie­ga­ją­ce ich obcie­ka­niu z wody. Nie wyma­ga­ją ich Car­ry SaKA­SA – para­so­le skła­da­ją­ce się do wewnątrz. Ale Japoń­czy­cy nie byli­by sobą, gdy­by nawet w przy­pad­ku takie­go prze­ciw­desz­czo­we­go sprzę­tu nie sko­rzy­sta­li z nowo­cze­snych tech­no­lo­gii. Chęt­ni mogą więc nabyć inte­li­gent­ne mode­le wypo­sa­żo­ne np. w GPS, w moduł Blu­eto­oth i apli­ka­cję, któ­ra poma­ga śle­dzić ich loka­li­za­cję. Łatwo dzię­ki temu zna­leźć pozo­sta­wio­ny gdzieś tele­fon, jak i sam parasol.

To tyl­ko nie­któ­re z japoń­skich nie­zwy­kło­ści. Tury­stę może zasko­czyć jesz­cze wie­le czę­sto bar­dzo kon­tro­wer­syj­nych rze­czy, takich jak np. brak koszy na śmie­cie, maskot­ki, przy­pi­na­ne przez wszyst­kich bez wzglę­du na wiek i płeć do toreb, ubrań, tele­fo­nu, czy też lal­ki przy­po­mi­na­ją­ce do złu­dze­nia żywe kobie­ty, wożo­ne w wóz­kach przez panów w śred­nim wie­ku, trak­to­wa­ne przez nich jak narze­czo­ne. I daw­ne, i nowo­cze­sne obli­cze Japo­nii jest z pew­no­ścią nie­zwy­kle. Nic dziw­ne­go, że Kraj Kwit­ną­cej Wiśni sta­je się kie­run­kiem coraz chęt­niej wybie­ra­nym przez pla­nu­ją­cych urlopy.