Duża asteroida uderzy w Księżyc

Tuż przed Bożym Narodzeniem w 2032 r. w powierzchnię Księżyca ma szansę uderzyć duża asteroida. Katastrofa może być widoczna z Ziemi. Co ciekawe, wcześniej ten sam obiekt – według wskazań astronomów – zagrażał naszej planecie

W kwiet­nio­wym nume­rze NŚ pisa­li­śmy o bli­skich prze­lo­tach aste­ro­id, do któ­rych doj­dzie w naj­bliż­szych latach i któ­re zmu­sza­ją astro­no­mów do trzy­ma­nia w tej spra­wie ręki na pul­sie. Jeden ze wspo­mnia­nych obiek­tów to 2024 YR4. Według danych z począt­ku roku, szan­se na to, że ude­rzy on w Zie­mię w grud­niu 2032 r. wyno­si­ły 1:43 i wzro­sły wzglę­dem ewa­lu­acji z poprzed­nie­go roku (tj. 2024), w któ­rym wspo­mnia­ną aste­ro­idę wykry­to. Wyli­czo­ny kory­tarz moż­li­we­go impak­tu wiódł od Ame­ry­ki Środ­ko­wej przez Atlan­tyk i Sahel, po Ban­gla­desz. Ale nim media zdą­ży­ły wzbu­dzić pani­kę, poja­wi­ły się nowe obli­cze­nia i sza­cun­ki, wska­zu­ją­ce, że 2024 YR4 w Zie­mię jed­nak nie uderzy.

Pod koniec lute­go spe­cja­li­ści z Euro­pej­skiej Agen­cji Kosmicz­nej oświad­czy­li, że praw­do­po­do­bień­stwo koli­zji wyno­si 0,001% i obni­żo­no je z wcze­śniej­szej war­to­ści 2,8%. Nato­miast wzro­sły szan­se na ude­rze­nie w nasze­go sate­li­tę. O tym poin­for­mo­wa­ła agen­cja NASA, wska­zu­jąc, że zdwo­iły się one i wyno­szą (stan na kwie­cień 2025) 3,8%. Infor­ma­cje zosta­ły pod­par­te dany­mi dostar­czo­ny­mi przez Tele­skop Kosmicz­ny Jame­sa Web­ba. Od razu poja­wi­ły się pyta­nia, czy koli­zja z Księ­ży­cem może mieć kata­stro­fal­ne skut­ki i np. zmie­nić jego orbi­tę, co zabu­rzy­ło­by rytm dobo­wy i pory roku na Ziemi.

PRZECZYTAJ TAKŻE

SIMP i CWISE: osierocone gwiazdoplanety

2027, 2029, 2032: zapamiętajmy te daty!

Obiekt potencjalnie niebezpieczny

Aste­ro­ida, o któ­rej mowa zosta­ła wykry­ta w grud­niu 2024 r. przez obser­wa­to­rium astro­no­micz­ne Rio Hur­ta­do w Chi­le i szyb­ko tra­fi­ła w zakres zain­te­re­so­wa­nia sys­te­mów wcze­sne­go ostrze­ga­nia przed kata­stro­fa­mi kosmicz­ny­mi. Naj­now­sze sza­cun­ki NASA mówią, że 2024 YR4 ma dłu­gość ok. 53–67 m. Jest więc mniej­sza, niż wcze­śniej sądzo­no, poda­jąc że może mieć nawet 90 m. Jest to dużo i nie­du­żo. Na pew­no obiekt tego roz­mia­ru był­by w sta­nie dopro­wa­dzić do znisz­czeń o cha­rak­te­rze lokalnym.

Przez dwa mie­sią­ce od wykry­cia aste­ro­idy trwa­ły pra­ce zwią­za­ne z osza­co­wa­niem nie­bez­pie­czeń­stwa stwa­rza­ne­go dla Zie­mi, któ­re – jak wspo­mnia­no – wyno­si obec­nie ok. jed­ną tysięcz­ną pro­cen­ta. Zresz­tą nawet naj­wyż­sze sza­cun­ki mówi­ły, że ist­nie­je bli­sko 97% szans, że do kosmicz­ne­go impak­tu jed­nak NIE DOJDZIE. Na tzw. ska­li Tori­no, uży­wa­nej do oce­ny praw­do­po­do­bień­stwa koli­zji kosmicz­nych, 2024 YR4 ma więc obec­nie war­tość 0 (spa­dek o trzy oczka wzglę­dem ubie­głe­go roku). Kolej­na oka­zja do obser­wa­cji tego obiek­tu nada­rzy się pod koniec 2028 r., kie­dy zno­wu poja­wi się w pobli­żu naszej pla­ne­ty. Jed­nak wów­czas uwa­ga naukow­ców kon­cen­tro­wać będzie się na zagro­że­niu dla Księ­ży­ca i poten­cjal­nej koli­zji z nim w roku 2032.

Dziura w Srebrnym Globie

Na dokład­ne sza­cun­ki jest jesz­cze zbyt wcze­śnie, choć te wstęp­ne mówią o 22 grud­nia 2032 r. i godzi­nie 15. cza­su uni­wer­sal­ne­go koor­dy­no­wa­ne­go (UTC). Mówi się o 340-krot­nej sile eks­plo­zji bom­by, któ­ra spa­dła na Hiro­szi­mę i pozo­sta­wie­niu kra­te­ru o śred­ni­cy od 500 do 2000 m. Obsza­ry, gdzie ude­rzy aste­ro­ida, to praw­do­po­dob­nie Mare Nubium albo Mare Humorum. 

Czy kata­stro­fa będzie dostrze­gal­na dla obser­wa­to­rów z Zie­mi? Wnio­sku astro­no­mów są sprzecz­ne. Jed­ni mówią, że abso­lut­nie nie, bo Księ­życ jest zbyt jasny, aby nasze oczy mogły zare­je­stro­wać roz­błysk, jed­nak zda­niem Danie­la Bram­ber­ge­ra z Nor­tholt Branch Obse­rva­to­ries w Lon­dy­nie, może poja­wić się na nie­bie widocz­ny flesz, jaśniej­szy od księ­ży­ca w peł­ni. Z kolei prof. Mark Bur­chell z Uni­ver­si­ty of Kent mówi, że zde­rze­nie będzie dosko­na­le widocz­ne dla osób wypo­sa­żo­nych w tele­sko­py, a być może nawet lornetki. 

Dla podziu­ra­wio­ne­go śla­da­mi nie­zli­czo­nych poprzed­nich zde­rzeń Księ­ży­ca nie będzie to jed­nak doświad­cze­nie dotkli­we. NASA uspo­ka­ja, że w żaden spo­sób ude­rze­nie 2024 YR4 nie wpły­nie na orbi­tę nasze­go sate­li­ty. Żeby wytrą­cić z niej Srebr­ny Glob potrze­ba cia­ła znacz­nie więk­sze­go, a jak infor­mu­ją spe­cja­li­ści, obiekt ten praw­do­po­dob­nie jest zbyt mały, by moc­niej zaszko­dzić rów­nież Zie­mi. Przy­kła­do­wo, gdy­by doszło do wybu­chu powietrz­ne­go nad oce­anem, siła eks­plo­zji była­by zbyt mała, aby spo­wo­do­wać nisz­czy­ciel­skie tsu­na­mi (pamię­taj­my, że w przy­pad­ku Księ­ży­ca sytu­acja wyglą­da ina­czej, ponie­waż posia­da on bar­dzo cien­ką atmosferę).

Koli­zje z aste­ro­ida­mi kształ­to­wa­ły księ­ży­co­we kra­jo­bra­zy. Astro­no­mo­wie obser­wo­wa­li też wcze­śniej­sze impak­ty tego rodza­ju. Przy­kła­do­wo, w 2023 r. japoń­ski obser­wa­tor-ama­tor zare­je­stro­wał roz­błysk świad­czą­cy o ude­rze­niu mete­ory­tu w rejo­nie kra­te­ru Ideler.