W numerze

Suma wszystkich strachów

O Kosmi­tach (nazy­wa­nych też nie-ludz­ki­mi inte­li­gen­cja­mi), o któ­rych mówi się coraz poważ­niej, o rów­nie poważ­nie trak­to­wa­nych zagro­że­niach ze stro­ny sztucz­nej inte­li­gen­cji oraz tym, czy daw­nym twór­com fan­ta­sty­ki nauko­wej uda­ło się traf­nie prze­wi­dzieć cza­sy zarów­no nasze, jak i te, któ­re jawią się na hory­zon­cie, Marek Żel­kow­ski roz­ma­wia z Wojt­kiem Sedeń­ko, miło­śni­kiem i znaw­cą fan­ta­sty­ki nauko­wej oraz wydaw­cą. Jego zda­niem postęp tro­chę wymknął się nam spod kon­tro­li: – Prze­ra­ża­ją­co pre­zen­tu­je się ska­la i – przede wszyst­kim – szyb­kość zmian. Nikt, napraw­dę nikt, nie ogar­nia cało­kształ­tu. Jakiś czas temu wpadł mi w ręce wywiad ze Sta­ni­sła­wem Lemem, w któ­rym mówił, że zre­zy­gno­wał z czy­ta­nia wszyst­kich cza­so­pism nauko­wych i śle­dze­nia kie­run­ków roz­wo­ju nauki, bo on – czło­wiek rene­san­su – nie był w sta­nie nadą­żać za postę­pem nauko­wym. A to było w latach 60. ub. w.! ⇒ czy­taj artykuł

Celtyckie bursztyny

W Euro­pie osad­nic­two Cel­tów weszło w szczy­to­wą fazę w III w. p.n.e. Dotar­li tak­że na zie­mie pol­skie, zakła­da­jąc osa­dy na obsza­rach współ­cze­snej Opolsz­czy­zny i Dol­ne­go Ślą­ska. Funk­cjo­no­wa­ły tam zakła­dy bursz­tyn­ni­ków, któ­rzy zaopa­try­wa­li w ozdo­by i wyro­by z jan­ta­ru swo­ich roda­ków w innych czę­ściach Euro­py. Pol­scy Cel­to­wie mie­li znacz­ny wpływ na roz­wój gospo­dar­czo-kul­tu­ral­ny naszych ziem i prze­ka­za­li swą spu­ści­znę kolej­nym ludom, któ­re się tu osie­dla­ły. Śla­dem mate­rial­nym po nich są nie tyl­ko licz­ne zna­le­zi­ska arche­olo­gicz­ne, ale np. rów­nież rzeź­by kul­to­we na Ślę­ży. O Cel­tach w kra­ju nad Wisłą pisze dr Joan­na Bocha­czek-Trąb­ska ⇒ czy­taj artykuł

PRZECZYTAJ TAKŻE

Nieznany Świat 07/2025 (415)

Nieznany Świat 06/2025 (414)

Świat jako prywatne ranczo Billa Gatesa

– Ma o sobie napo­le­oń­skie mnie­ma­nie – mówi o nim jeden z jego prze­ciw­ni­ków. Jest też jed­nym z naj­bo­gat­szych i naj­bar­dziej wpły­wo­wych ludzi świa­ta. Filan­tro­pem, któ­ry jed­nak nie znaj­du­je pokla­sku ani zro­zu­mie­nia u opi­nii publicz­nej. Zało­ży­ciel Micro­so­ftu stał się wręcz kimś w rodza­ju wro­ga publicz­ne­go dla spo­łecz­no­ści inter­ne­to­wej, głów­nie za spra­wą wypo­wie­dzi i dzia­łań pod­czas pan­de­mii. Przy­po­mnij­my, że Fun­da­cja Gate­sów dziw­nym tra­fem prze­pro­wa­dzi­ła ćwi­cze­nia-symu­la­cje na wypa­dek pan­de­mii wiru­so­wej cho­ro­by ukła­du odde­cho­we­go, dosłow­nie tuż przed poja­wie­niem się COVID-19. Ale Bill Gates to rów­nież filan­tro-kapi­ta­lizm, fał­szy­we obiet­ni­ce postę­pu oraz wła­sna wizja tego, w któ­rą stro­nę powin­na kie­ro­wać się ludz­kość… ⇒ czy­taj artykuł 

Bóg AI

Ostat­nio sły­chać wię­cej ostrze­żeń i obaw przed sztucz­ną inte­li­gen­cją, ani­że­li zachwy­tów i peanów, tym bar­dziej, że napraw­dę zaczę­ła odbie­rać ludziom pra­cę. Co gor­sza, pro­blem z jej zro­zu­mie­niem i prze­wi­dze­niem dal­sze­go roz­wo­ju pogłę­bia fakt, że efek­ty badań nad AI tra­fia­ją na rynek z kil­ku­let­nim opóź­nie­niem, czę­sto z powo­du ryn­ko­wej kon­ku­ren­cji. Co kry­je się w labo­ra­to­riach firm pra­cu­ją­cych nad tzw. sil­ną sztucz­ną inte­li­gen­cją? I czy umoż­li­wi ona nie­wy­obra­żal­ny wręcz postęp całej ludz­ko­ści, czy tyl­ko da zyski i wła­dzę tym, któ­rzy zro­zu­mie­li i opa­no­wa­li tę tech­no­lo­gię? – zasta­na­wia się dr Mar­cin Koze­ra ⇒ czy­taj artykuł

Piekło w Baiae

Oczy współ­cze­snych sej­smo­lo­gów i wul­ka­no­lo­gów nie­ustan­nie zwró­co­ne są na Pola Fle­grej­skie. Gdy­by doszło do erup­cji tam­tej­sze­go super­wul­ka­nu, Euro­pa pokry­ła­by się war­stwą popio­łu i zapa­no­wa­ła­by wul­ka­nicz­na zima. Ten groź­ny region od cza­sów antycz­nych budzi podziw i strach, a tam­tej­sze uzdro­wi­ska nadal przy­cią­ga­ją tłu­my. Praw­dzi­wą zagad­kę sta­no­wi jed­nak tunel, zaśle­pio­ny na roz­kaz Mar­ka Agryp­py. Tajem­ni­czy kory­tarz mógł pro­wa­dzić do kwa­te­ry praw­dzi­wej Sybil­li. Praw­dzi­wej, czy­li tej, o któ­rej Hera­klit z Efe­zu, pięć wie­ków przed Chry­stu­sem napi­sał, iż sza­lo­ny­mi usta­mi gło­śno mówiąc rze­czy bez uśmie­chu, nie­ozdo­bio­ne i nie­uper­fu­mo­wa­ne, tysię­cy lat dosię­ga gło­sem za spra­wą Boga… ⇒ czy­taj artykuł

Buszowanie w bezkresie ogrodu o rozwidlonych ścieżkach

O przy­go­dzie, jaką nie­sie życie, z Roma­nem War­szew­skim – podróż­ni­kiem, dzien­ni­ka­rzem, pisa­rzem – roz­ma­wia tro­pi­ciel­ka Nie­zna­ne­go, Anna Ostrzyc­ka. Punk­tem wyj­ścia do roz­mo­wy z dobrym zna­jo­mym naszych Czy­tel­ni­ków, jest uho­no­ro­wa­nie go meda­lem Glo­ria Artis. Roman War­szew­ski wie­lo­krot­nie docie­rał nie tyl­ko na krań­ce świa­ta, ale rów­nież zda­wał rela­cje z miejsc i od ludzi, któ­rych ota­cza­ła mgła tajem­ni­cy i legen­dy… ⇒ czy­taj artykuł

Ponadto:

- Szmi­li­chow­ski pyta kto rządzi?
– Igor Wit­kow­ski o UFO na kościel­nych obra­zach ⇒ czy­taj artykuł
– Byk prze­strze­ga, by nie mie­szać w szambie
– Witold Var­gas o duchach lasu ⇒ czy­taj artykuł
– Sie­dem elek­trow­ni Kosmi­tów – czy­li zagad­ka sfer Dyso­na ⇒ czy­taj artykuł
– Odkry­wa­nie tajem­nic chle­ba z Wie­sła­wem Kar­liń­skim ⇒ czy­taj artykuł
– Uzdra­wia­nie ducho­we przez sean­se regre­syj­ne ⇒ czy­taj artykuł
– Mimo­za­mi jesień się zaczy­na… – czy­li kil­ka słów o nawło­ci ⇒ czy­taj artykuł
– W podró­ży do zie­mi świę­tej Bha­ra­tu – czy­li Kary­ny Piwo­war­skiej rela­cja z Indii ⇒ czy­taj artykuł
– Wspo­mnie­nie o Anto­nim P. Zawadz­kim
- dr Piotr Pio­trow­ski o Mar­sie – pla­ne­cie woj­ny ⇒ czy­taj artykuł
– Horo­skop na sierpień
i inne tematy!