Celtyckie bursztyny

Celtowie to frapujący lud, nie do końca poznany i nie całkowicie zrozumiany. Bywał szkalowany, innym razem przesadnie wynoszony ponad swoje osiągnięcia. Wolność cenił bardziej niż bezpieczeństwo, lojalność wyżej od zdrowego rozsądku, a nade wszystko umiłował Naturę i piękno we wszelkich ich przejawach

Kul­tu­ra Cel­tów była hoł­dem dla zbyt­ku. Two­rzy­li ją ludzie nie­prze­cięt­ni, barw­ni i… roman­tycz­ni. Ich spu­ści­zna wyraź­nie wska­zu­je, że cel­tyc­ka myśl się­ga­ła poza codzien­ność i bie­gła ku świa­tu nie­ogra­ni­czo­nych moż­li­wo­ści. Ich hedo­nizm prze­ja­wiał się w uwiel­bie­niu pięk­nych przed­mio­tów, muzy­ki, nie­ba­ga­tel­nych opo­wie­ści, w któ­rych boha­te­rów wyróż­nia­ło męstwo, siła, odwa­ga, a tak­że ule­głość wobec nie­wiast. Bez opi­sów oraz spe­ku­la­cji auto­rów grec­kich i rzym­skich nasza wie­dza doty­czą­ca ludów zamiesz­ku­ją­cych w epo­ce żela­za środ­ko­wą i zachod­nią część Euro­py, a więc ojczy­znę Cel­tów, była­by zde­cy­do­wa­nie uboż­sza. Z kolei nie­me zna­le­zi­ska arche­olo­gicz­ne znacz­nie uzu­peł­nia­ją ten kolo­ro­wy obraz, nie­rzad­ko pod­wa­ża­jąc wręcz antycz­ne relacje.

Lud­ność cel­tyc­ką uzna­wa­no w sta­ro­żyt­no­ści za dzi­kich wojow­ni­ków, bra­wu­ro­wo odważ­nych, ale też mówio­no o nich – bar­ba­rzyń­cy, uwa­ża­jąc, że zacho­wu­ją się odmien­nie od ówcze­sne­go kano­nu norm spo­łecz­nych. Pięt­no­wa­no ich okru­cień­stwo, posą­dza­no o skła­da­nie ofiar z ludzi, a nawet kani­ba­lizm. Co cie­ka­we, arche­olo­gia temu zaprze­cza wyka­zu­jąc, że odzna­cza­li się wyso­ką wraż­li­wo­ścią este­tycz­ną i… poczu­ciem humo­ru. Jako że nie byli miesz­czu­cha­mi, nie pozo­sta­wi­li po sobie oka­za­łej zabu­do­wy miej­skiej i doku­men­tów. Dru­idz­kie­go alfa­be­tu ogham uży­wa­li przede wszyst­kim do opi­sy­wa­nia kamie­ni nagrob­nych i gra­nicz­nych, przy czym

PRZECZYTAJ TAKŻE

Kobiety pierwszych Piastów

Słowiański czas przypuszczający – czyli opowieści tkane ze skrawków

druidzi, kapłani oraz magowie Celtów

opo­wia­da­li się prze­ciw­ko popu­la­ry­za­cji pisma. Nale­ży zatem ubo­le­wać, że nie pozo­sta­wi­li po sobie spu­ści­zny lite­rac­kiej. Ich tra­dy­cja, mądrość oraz wie­dza funk­cjo­no­wa­ły w ramach prze­ka­zu ust­ne­go. Dru­idzi byli naj­le­piej wyedu­ko­wa­ny­mi oso­ba­mi w spo­łe­czeń­stwie, o nie­pod­wa­żal­nym auto­ry­te­cie. Ich eru­dy­cja była roz­le­gła i wykra­cza­ła poza zakres reli­gii. Byli m. in. filo­zo­fa­mi, astro­no­ma­mi, mate­ma­ty­ka­mi, muzy­ka­mi, sędzia­mi, medy­ka­mi, czę­sto posia­da­li nad­na­tu­ral­ne zdol­no­ści prze­ja­wia­ją­ce się cho­ciaż­by w jasno­wi­dze­niu. Byli łącz­ni­ka­mi mię­dzy wymia­ra­mi – ludz­kim i boskim. Mówio­no o nich, że są mistrza­mi nego­cja­cji na polu bitwy, dzię­ki któ­rym wro­gie stro­ny decy­do­wa­ły się zakoń­czyć spór. Nie­któ­rzy myl­nie utoż­sa­mia­li dru­idów z kapła­na­mi. Co praw­da potra­fi­li oni odpra­wiać rytu­ały, ale nie sta­li na cze­le żad­nych zgro­ma­dzeń typu para­fia. Nie wszy­scy byli też poli­te­ista­mi – nie­któ­rzy z nich wie­rzy­li w ist­nie­nie uni­wer­sal­nej Siły Życia, nad­rzęd­nej wobec bogów. 

Kobie­ty nie mia­ły w spo­łecz­no­ści cel­tyc­kiej przy­pi­sa­nej roli spo­łecz­nej. Były rów­ne męż­czy­znom i żyły tak, jak chcia­ły. Cel­to­wie nie mie­li tak­że pro­ble­mu z tym, aby zosta­wa­ły dru­ida­mi. Może nasi poli­tycz­ni decy­den­ci powin­ni zazna­jo­mić się z tym aspek­tem cel­tyc­kiej egzy­sten­cji i wresz­cie pozwo­lić, by kobie­ty same o sobie decydowały.

Cechą cha­rak­te­ry­stycz­ną cel­tyc­kiej ducho­wo­ści i kul­tu­ry, któ­re nada­wa­ły sens wszyst­kim aspek­tom ich ist­nie­nia, sta­no­wią tria­dy – gru­py two­rzo­ne przez trzy dopeł­nia­ją­ce się ele­men­ty. Przy­kła­do­wo – twier­dzi­li, że trzy rze­czy roz­ja­śnia­ją każ­dą ciem­ność: Wie­dza, Natu­ra i Praw­da. W ten wła­śnie spo­sób lud­ność ta postrze­ga­ła Kosmos, któ­ry dzie­li­li na nie­bio­sa – świat inny, zie­mię – świat rze­czy­wi­sty oraz pod­zie­mia – rozu­mia­ne jako Zaświa­ty. Wyra­ża­li to sym­bo­lem Drze­wa Życia, któ­re­go korze­nie wyra­sta­ły z pod­zie­mi, pień nawią­zy­wał do real­ne­go tu i teraz, nato­miast gałę­zie się­ga­ły nie­bios. Cel­to­wie sta­wia­li znak rów­no­ści mię­dzy tym, co świec­kie i świę­te, mię­dzy Natu­rą i tym, co nad­przy­ro­dzo­ne, reli­gią i życiem. Każ­dy ele­ment przy­ro­dy posia­dał swo­je­go ducha. Bia­da temu, co źle obszedł się z któ­rymś z nich. Obra­zić bóstwo wca­le nie było bowiem trud­no. Cie­ka­we, że nawet racjo­nal­ni legio­ni­ści rzym­scy wysła­ni na pod­bój Galii czy Bry­ta­nii respek­to­wa­li te zasa­dy. Prze­zor­nie skła­da­li nie­zna­nym bogom ofiary.