Kuriozalne przypadki w historii medycyny

Zawsze warto pamiętać o tym, że szlachetny zawód medyka sprawia niekiedy, że wykonujące go osoby są narażone na konfrontacje z przypadkami o jakich nam, niezwiązanym z nauką o schorzeniach, się nie śniło. Nielekki to fach, ta medycyna. I stresorodny. Przypatrzmy się kilku kuriozum ze świata białych fartuchów

Bezgłowi, ale ludzie!

Zacznij­my od przy­pad­ku mitycz­ne­go, choć auto­rzy o wykształ­ce­niu medycz­nym, bądź nale­żą­cy do kla­sy ludzi wykształ­co­nych i w świe­cie oby­tych, opi­su­jąc go nie uwa­ża­li, że prze­ka­zu­ją w ten spo­sób baśnie z mchu i papro­ci, ale naj­praw­dziw­szą praw­dę.

Gajusz Juliusz Soli­nus był auto­rem rzym­skim żyją­cym w III lub IV w. n.e. W pew­nym sen­sie pisarz ten, o któ­re­go życiu nie­wie­le wia­do­mo, mógł­by ucho­dzić za jed­ne­go z patro­nów Nie­zna­ne­go Świa­ta, bowiem w antycz­nych cza­sach nale­żał do poczyt­nych auto­rów dzieł z gatun­ku para­dok­so­gra­fii. Piśmien­nic­two to podej­mo­wa­ło tema­ty­kę nie­wy­tłu­ma­czal­nych zja­wisk, nie­zwy­kłych zda­rzeń i tajem­ni­czych oso­bli­wo­ści przy­ro­dy. Soli­nus w Col­lec­ta­nea rerum memo­ra­bi­lium (Zbiór rze­czy god­nych zapa­mię­ta­nia) opi­sał ace­fa­li (bez­gło­wych): Mają oni kształt i postać ludzi, ale nie posia­da­ją głów, tyl­ko twarz w pośrod­ku pier­si. Piszą­cy wcze­śniej, bo w I w. n.e. Pli­niusz Star­szy, w swej Natu­ra­lis histo­ria (Histo­rii natu­ral­nej) twier­dził, że bez­gło­wi żyją w Etio­pii. War­to wspo­mnieć, że był on pro­ku­ra­to­rem (zarząd­cą) w Afry­ce. Tyl­ko czy widział takie dzi­wa na wła­sne oczy, czy poprze­stał na infor­ma­cjach z dru­giej ręki?

PRZECZYTAJ TAKŻE

Targi Ezoteryczne w Poznaniu – 17–18 maja 2025 r.

V edycja programu Certyfikat dla Małych Księgarni

Takie­go pyta­nia nie musi­my sta­wiać w przy­pad­ku świa­dec­twa św. Augu­sty­na, któ­ry jako biskup Hip­po­ny (obec­nie Anna­ba), mia­sta leżą­ce­go w północno­wschodniej Algie­rii nad Morzem Śród­ziem­nym, miał wyru­szyć z towa­rzy­sza­mi w celach misyj­nych, aby gło­sić sło­wa Ewan­ge­lii Jezu­sa Chry­stu­sa, w głąb afry­kań­skie­go lądu, docie­ra­jąc do wspo­mnia­nej kra­iny bez­gło­wych. I cóż tam zoba­czy­li? – Doj­rze­li­śmy wie­lu męż­czyzn i wie­le kobiet nie posia­da­ją­cych głów, za to mają­cych oczy po obu stro­nach pier­si, a pozo­sta­łe człon­ki cia­ła mie­li takie same jak my – powie­dział przy­szły świę­ty i dok­tor Kościo­ła pod­czas kaza­nia wygło­szo­ne­go do bra­ci zakon­nych w zało­żo­nym przez sie­bie ere­mie. Podał tę infor­ma­cję bez jakich­kol­wiek ocen war­to­ściu­ją­cych, tak jak dzi­siej­si podróż­ni­cy opo­wia­da­ją o róż­nych oso­bli­wo­ściach napo­tka­nych w kra­jach egzo­tycz­nych. Ale, co waż­ne, nie kwe­stio­no­wał ludz­kiej god­no­ści bez­gło­wych!

Medy­cy w sta­ro­żyt­no­ści i w śre­dnio­wie­czu zasta­na­wia­li się co mogło spo­wo­do­wać tak nie­zwy­kły wygląd tych ludzi. Część z nich docho­dzi­ła do wnio­sku, że to czyn­ni­ki kli­ma­tycz­ne nie pozwo­li­ły, aby ludzie mogli gło­wą emi­ne­re (wysta­wać), ale ją kry­ją w pier­siach. Cho­dzi­ło o to, że według czę­ści leka­rzy, w Etio­pii znaj­do­wa­ły się obsza­ry o tak wyso­kich tem­pe­ra­tu­rach, że ludzie z gło­wą na kar­ku byli­by nara­że­ni na per­ma­nent­ne pora­że­nie sło­necz­ne. Zatem pró­bu­jąc wyja­śnić to arcy­dziw­ne zja­wi­sko, odwo­ły­wa­li się do przy­czyn natu­ral­nych – nie do baśni czy legend. Przy oka­zji przy­po­mnę, że Etio­pia to kraj sły­ną­cy z wyso­kich tem­pe­ra­tur, a leżą­ca w nim Kotli­na Dana­kil­ska nale­ży do naj­cie­plej­szych rejo­nów świata.

Zachowania nie z tej ziemi?

Współ­cze­śni medy­cy nie mają do czy­nie­nia z aż tak nie­zwy­kły­mi przy­pad­ka­mi. Co nie zna­czy, że pew­ne cho­ro­by czy ludz­kie zacho­wa­nia nie mogą wpra­wić ich w kon­fu­zję. W latach 80. XX w. przez USA prze­szła fala histe­rii opę­tań i sata­ni­zmu. Stąd też, gdy pod ich koniec dr Richard Gal­la­gher – pro­fe­sor kli­ni­ki psy­chia­trycz­nej Medi­cal Col­le­ge w Nowym Jor­ku i psy­cho­ana­li­tyk na wydzia­le Uni­wer­sy­te­tu Colum­bia – został popro­szo­ny przez kato­lic­kie­go egzor­cy­stę o zba­da­nie przy­pad­ku kobie­ty uwa­ża­ją­cej się za naj­wyż­szą kapłan­kę sza­ta­na oraz cza­row­ni­cę, udał się pod wska­za­ny adres prze­ko­na­ny, że idzie na spo­tka­nie z kolej­ną ofia­rą maso­wej histe­rii. To, cze­go doświad­czył, opi­sał w The Washing­ton Post: Zacho­wa­nie pacjent­ki było dia­me­tral­nie inne od tych, jakie spo­tka­łem w mojej dotych­cza­so­wej prak­ty­ce leka­rza psy­chia­try i psy­cho­te­ra­peu­ty. Kobie­ta potra­fi­ła wymie­nić sekret­ne sła­bo­ści nie­któ­rych ludzi, takie jak cho­ciaż­by pycha. Wie­dzia­ła na co zmar­ły oso­by, któ­rych nigdy nie pozna­ła, w tym moja mat­ka i jej fatal­ny przy­pa­dek raka jaj­ni­ków. Sześć osób powie­dzia­ło mi póź­niej, że pod­czas odpra­wia­nych nad nią egzor­cy­zmów sły­sza­ło, jak kobie­ta mówi licz­ny­mi języ­ka­mi, w tym łaciń­skim, któ­re­go nie zna­ła i któ­rym wysła­wia­ła się tyl­ko pod­czas napa­dów. Dr Gal­la­gher stwier­dził też, że obser­wo­wa­ny przez nie­go przy­pa­dek to nie była psy­cho­za: – To było coś, co mogę jedy­nie nazwać zdol­no­ścia­mi para­nor­mal­ny­mi. Dosze­dłem do wnio­sku, że kobie­ta była opę­ta­na.