Zamrożone armie

Tająca zmarzlina oddaje to, co niegdyś pogrzebała. Oszronione stoki – dotąd miejsca beztroskiego szusowania – okazują się mrocznymi, wojennymi nekropoliami…

Przez lor­net­kę zoba­czy­łem coś, co na lodow­cu For­ni wyglą­da­ło jak pla­ma i posze­dłem to obej­rzeć – wspo­mi­nał ratow­nik gór­ski Mau­ri­zio Vicen­zi. Był rok 2004. Ścia­na lodu roz­cią­ga­ła się poni­żej szczy­tu San Mat­teo (3688 m n.p.m.) we wło­skich Alpach Retyc­kich, w pobli­żu gra­nic z Austrią i Szwaj­ca­rią. – Gdy dotar­łem bli­żej, odkry­łem zamar­z­nię­tych w lodow­cu żoł­nie­rzy. Nic takie­go mi się dotąd nie zda­rzy­ło. W tutej­szych lodach nie znaj­do­wa­no zwłok od 1924 r.

Mity o śpiących wojach

Wypły­nę­ło woj­sko mar / Wsta­ły lasy cho­rą­gie­wek / I pły­ną falą sze­re­gów / Bystrych, czar­nych po śnie­gu – pisał powsta­niec listo­pa­do­wy i towiań­czyk Sewe­ryn Gosz­czyń­ski w poema­cie Woj­sko kró­lo­wej Jadwi­gi. Utwór z poło­wy XIX w. opie­wa legen­dar­ną armię uśpio­nych pol­skich rycerzy.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Piątka z Dwójki czyli nieoczywisty portret polskiego asa wywiadu

Tajemnice Ameryki Południowej

Motyw pogrą­żo­nych w letar­gu hero­sów, któ­rzy ock­ną się, gdy nadej­dzie czas wal­ki o prze­ło­mo­we war­to­ści, zna­ny jest w wie­lu kul­tu­rach. W Gre­cji byli to tyta­ni, w Tur­cji sied­miu chrze­ści­jan, w Izra­elu pro­rok Eliasz. W folk­lo­rze per­skim, rosyj­skim, bał­kań­skim, skan­dy­naw­skim, ger­mań­skim wraz ze swy­mi monar­cha­mi drze­ma­li wojo­wie: Ery­ka w szwedz­kiej górze Alle­berg, Karo­la Wiel­kie­go we fran­cu­skim Oden­ber­gu, kró­la Artu­ra w szkoc­kich Eil­don Hills, Bar­ba­ros­sy w szwab­skim Kyfha­üser, Wacła­wa I Świę­te­go w cze­skiej górze Bla­nik, czy kró­le­wi­cza Mar­ka w gro­tach Bał­ka­nów. Na Mora­wach ze swy­mi woja­mi spał ksią­żę Świę­to­pełk, w Czar­no­gó­rze Iwan Czar­ny, na Rusi Stień­ka Razin, Wań­ka Kain i Jemiel­ka Puga­czow, a w Por­tu­ga­lii Don Seba­stian. Skal­na gro­ta sym­bo­li­zu­je tu zarów­no grób hero­icz­nej prze­szło­ści, jak i koleb­kę przy­szło­ści. Jest też maci­cą Mat­ki Zie­mi, któ­ra pia­stu­je kolej­ne poko­le­nia obroń­ców ojczyzn. Sen zaś to marze­nie, inspi­ra­cja i pro­ro­cza zapo­wiedź odrodzenia.