Odejść z uśmiechem

Jego współpraca z Nieznanym Światem trwa prawie tyle, co ukazywanie się czasopisma, czyli około trzech dekad. Zaproszony do pisania felietonów przez redaktora naczelnego Marka Rymuszko, rozpoczął tę działalność nie zdając sobie sprawy, do czego go to doprowadzi.

Dziś, gdy ma 84 lata, mówi wprost: – To była przy­go­da moje­go życia. Wej­ście na Par­nas. Ale też ogrom­na odpowiedzialność.

Andrzej Szmi­li­chow­ski uro­dził się w 1937 roku w War­sza­wie, na Powi­ślu. Jak sam gdzieś napi­sał: w czep­ku, co teo­re­tycz­nie powin­no gwa­ran­to­wać uda­ne życie. Nie­ste­ty cze­pek spło­nął razem z kamie­ni­cą. Musia­ło tak być, bo jego pierw­sze lata przy­pa­dły na II woj­nę świa­to­wą. Hitle­row­ską oku­pa­cję prze­żył na zale­waj­ce, sma­żo­nej na ole­ju cebu­li i kart­ko­wym chle­bie dźwię­kow­cu. Nazwa ta bra­ła się stąd, że układ pokar­mo­wy po spo­ży­ciu takie­go bochen­ka wyda­wał przy­kre dla ucha odgłosy.

PRZECZYTAJ TAKŻE

Z życia pacjenta onkologicznego wzięte

Obrona tego, co niewidzialne

– Mamy rok 1944. Trwa powsta­nie. Po jego upad­ku Niem­cy pędzą nas do Prusz­ko­wa, na kil­ka dni zosta­je­my umiesz­cze­ni w halach zajezd­ni tram­wa­jo­wej. Stam­tąd wysył­ka do Czę­sto­cho­wy; ja z bab­cią tam zosta­ję, mama wra­ca do War­sza­wy. Wresz­cie koniec wojny.

Mat­ka, wyko­rzy­stu­jąc swą akow­ską dzia­łal­ność (w cza­sie oku­pa­cji orga­ni­zo­wa­ła dla pod­zie­mia tzw. śle­pe loka­le), zdo­ła­ła zała­twić wpi­sa­nie człon­ków rodzi­ny do trans­por­tu oby­wa­te­li fran­cu­skich wra­ca­ją­cych do domu.

Tak sied­mio­let­ni Andrze­jek zna­lazł się w nie­miec­kim Mur­nau, w ofla­gu, w któ­rym wcze­śniej inter­no­wa­no jego ojca. Tata przy­je­chał po nie­go z Włoch, gdzie dotarł razem z armią gene­ra­ła Ander­sa. Woj­sko­wym autem, z szo­fe­rem – był porucz­ni­kiem woj­ska pol­skie­go i leka­rzem weterynarii.

We wło­skim mia­stecz­ku Bar­let­ta (koło Bari), gdzie kwa­te­ro­wał pułk ojca, doszło do nie­szczę­śli­we­go wypad­ku: pod­czas wspi­na­nia się na dra­bi­nę Andrzej upadł tak nie­szczę­śli­wie, że gwóźdź prze­bił mu oko. Po prze­no­si­nach do Anglii, w Bran­don pod Lon­dy­nem kon­ty­nu­ował naukę w szko­le pod­sta­wo­wej imie­nia kró­lo­wej Wiktorii.