Umarli..., a przecież obecni

W uroczystym geście zapalania zniczy na grobach swoich bliskich w Dzień Zaduszny, nie tylko składamy hołd tym, którzy odeszli przed nami i podejmowali trud życia, wpływając na naszą obecną egzystencję. Pamięć o nich jest przedłużeniem relacji, jakie nas z nimi łączyły, zaś modlitwa o zbawienne oczyszczenie ich dusz – wyrazem nadziei także i na nasze przyszłe zbawienie. W istocie rzeczy uczestniczymy w celebrowaniu naszej głębokiej wiary i pragnienia życia po śmierci. Ta wiara, jeśli nawet na co dzień dniu spychana jest na krawędź świadomości, nieustannie nam towarzyszy – tli się w podświadomości niczym wieczny płomyk, niepostrzeżenie nadając nadrzędny sens zwykłym, ale też nadzwyczajnym wysiłkom i poświęceniom. Czujemy to sercem. Narodziny, żywot i śmierć stanowią zintegrowaną, naturalną całość, uniwersalną triadę, w którą wpisuje się każde ziemskie istnienie. Może dlatego, choć żyjemy niejako w cieniu śmierci własnej i innych osób, jej perspektywa na co dzień nas nie przeraża – albo też nie powinna. A nadto: umożliwia bardziej refleksyjne podejście do własnej egzystencji – podejście tyleż moralne, co racjonalne. Człowiek od tysięcy lat oswajał się z faktem nieuchronności śmierci za pomocą różnorodnych rytuałów oraz wierzeń. Memento mori – pamiętaj o śmierci stanowiło formę pozdrowienia w średniowiecznych klasztorach kontemplacyjnych, nakazując niejako dystans do spraw doczesnych – a więc kształtowanie życia cnotliwego. Zapalając znicze na grobach swoich bliskich, pamiętamy właśnie o śmierci. Ulegamy atmosferze wyciszenia oraz refleksji: skoro życie się kiedyś kończy, co więc jest w nim prawdziwie ważne? Pochylając się nad grobem bliskiej nam osoby, postarajmy się wywołać w pamięci jej obraz. Jaką była dla nas i dla otoczenia, co dobrego po sobie zostawiła? Jakim owocem własnego istnienia obdarzyła nasz świat? Obojętne przy tym, kim ona była, jakie miała możliwości działania, jakie dokonania. Ważne natomiast pozostaje to, jakim sercem starała się obdarzać otoczenie, a także ile miłości przelała w ziemski świat. Dostrzeżmy tę miłość. A jeśli zmarła osoba była zagubiona i sądzimy, że zabrakło jej światła miłości, sami okażmy miłosierdzie – może raz jeszcze, a może dopiero po raz pierwszy – wybaczając to jej własne w świecie zagubienie. Zapytajmy – jak podpowiada nam w jednej ze swych książek Anselm Grün jakie przesłanie mieli dla nas zmarli? Co chcieli urzeczywistnić w swoim życiu? Dlaczego czasem nie mogli żyć tak, jak by sobie tego życzyli? Na czym polegała tajemnica ich życia? Jaki jest ten niepowtarzalny, prawdziwy obraz, który Bóg sobie z nich uczynił? ( Obrazy Duszy. O uzdrawiającej sile rocznego cyklu , s. 163). Sprawując rytuał związany z Dniem Zadusznym, czynimy także wiele dla siebie samych. Odnajdujemy drogę do naszych korzeni, którymi są właśnie bliscy nam zmarli. Odczuwamy duchową z nimi wspólnotę, co dodaje nam życiowych sił. Zapewne w nie trzeba przekonywać Czytelnika o życiu po śmierci , które to doświadczenie zostało na wiele sposobów opisane w ogromie dostępnej dziś literatury, a także udowodnione metodami naukowymi (por. choćby studium Pima van Lommela , Wieczna świadomość. Naukowa wizja „życia po życiu ”, Warszawa 2015). – Sądzę, że (….) każdy będzie w stanie zaakceptować intelektualnie fenomen doznań pośmiertnych, bez posiłkowania się naukowym dowodem – pisał Raymond Moody . – Podobnie jak ludzie, którzy przeżyli swoją śmierć. Dla nich fakt istnienia życia po śmierci jest na tyle oczywisty, iż nie czują potrzeby jego udowadniania. Pewna kobieta, psychiatra, która zalicza się do tych osób, wyraziła się tak: “Ludzie, którzy tego doświadczyli, wiedzą. Ci, którzy nie doświadczyli, powinni zaczekać”. ( Refleksje nad życiem po życiu , Bydgoszcz 1997, s. 127). Zaś słynny również na Zachodzie hinduski mistrz Paramhansa Jogananda nauczał: Śmierć nie jest unicestwieniem. Śmierć jest stanem biernego, nieumyślnego rozprężenia, który następuje na skutek wypadku, choroby albo głębokiego smutku. Przymusowe, trwałe odłączenie ciała od nurtu życia nazywamy powszechnie “śmiercią” (…). W rzeczywistości jest to stan przejściowy – nie koniec rzeczy, a ledwie transfer z domeny zmiennej, brzydkiej materii do wymiaru nieskończonej radości i feerii barwnych świateł. (…) Tak jak elektryczność nie znika, gdy przepala się żarówka, nasze prawdziwe ja nie ulega unicestwieniu w chwili śmierci, lecz zapada w nieskończone, Wszechobecne Ja ( Karma i reinkarnacja , Gdynia 2016, s. 54). Pozostaje nam więc przyjąć rzeczywistość życia po śmierci za prawdziwą. Nadto – co ważne – stanowi ona dla nas zarazem źródło otuchy i uzmysławia nam, śmiertelnym, odpowiedzialność za własną nieśmiertelność. A to nie jest już kwestią niezobowiązującej wiary czy czczych deklaracji lub odnotowania tego faktu mimochodem przez formalne uczestnictwo w religijnych zgromadzeniach. Ciężar odpowiedzialności za dobre owoce własnego życia uwidacznia się z całą konsekwencją, w chwili naszej śmierci. Możemy temu zadaniu sprostać, kiedy swoje życie poddamy władaniu ukrytego w nas Boga. W chwilach wyciszenia i modlitwy za zmarłych mamy więc sposobność wzbogacić się o refleksję nad doświadczeniem śmierci, ale jeszcze bardziej nad tym, co dzieje się z człowiekiem po śmierci jego fizycznego ciała. Z pewnością wpłynie to kojąco na nasze zasmucone serca, osamotnione odejściem bliskich nam osób. Rozważanie takie ma jeszcze i ten sens, że pomaga nam mentalnie wyzwolić się ze strachu przed śmiercią, a zarazem zaakceptować jej nieuchronność, zamiast przyjmować postawę jej lekceważenia. I wcale nie chodzi tu o jakieś życiowe dziwactwo, gdyż nie ma to nic wspólnego z rezygnacją z dobrego, udanego życia. Wręcz przeciwnie: konfrontacja ze świadomością naszego ziemskiego kresu i konsekwencji naszego tu i teraz otwiera zasadnicze pytania natury egzystencjalnej, na które musimy sobie kiedyś odpowiedzieć – pytania o jakość naszego życia w perspektywie jego ostatecznego celu i sensu. Czasem pomagają nam to sobie uświadomić osoby zmarłe, w subtelny sposób komunikując się z nami (por. np. Bernard Jakoby , Spotkania z tamtym światem. O zjawisku kontaktów po śmierci , Warszawa 2008), niekiedy naprowadza nas na to ciekawość świata i odpowiednia literatura, a innym razem spotkanie z osobą, która zechciała podzielić się z nami bogactwem własnych przeżyć ze śmierci klinicznej. Kościół instytucjonalny zrezygnował z koncepcji reinkarnacji, tak żywej jeszcze w okresie wczesnego chrześcijaństwa, czego dowody można odnaleźć w Nowym Testamencie, np. interesujące poglądy Orygenesa (ok. 185-254 r.), Ojca Kościoła, na temat preegzystencji dusz zostały potępione… itd., itp. Warto jeszcze wspomnieć, że Dzień Zaduszny jest w naszej chrześcijańskiej kulturze przedłużeniem uroczystości Wszystkich Świętych, sięgającej swymi początkami IV stulecia. A ta upowszechniła się dzięki wyświęceniu rzymskiego Panteonu na cześć błogosławionej Dziewicy Maryi w dniu 13 maja 609 roku. W tym dniu wspominano wszystkich świętych męczenników. Święto wszystkich świętych – więc nie samych męczenników – przedostało się następnie na kontynent europejski w VIII wieku z Irlandii i Anglii. Kościół irlandzki, który zintegrował duchowość celtycką z chrześcijaństwem, całkiem świadomie wyznaczył to święto na dzień 1 listopada. Dzień ten był wówczas uważany za początek zimy. Celtów obowiązywała zasada: od 1 listopada do 2 lutego nie wolno wykopywać żadnych korzeni, ponieważ wtedy lecznicze ziele potrzebuje ich, by przyjąć w siebie życiodajne siły ziemi. Tak oto uroczystość Wszystkich Świętych powiązała nas z naszymi własnymi korzeniami (A. Grün, s. 159), a więc z tymi, którzy odeszli przed nami. *

Pewnego razu mój stary znajomy – człowiek leciwy, doświadczony, nieźle wykształcony i uznający się za człowieka oczytanego oraz świadomego – poprosił mnie o pomoc przy sprzątaniu grobu swojego dziadka, z którego był bardzo dumny. Przodek uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, w 1863 roku. Porządkując miejsce spoczynku spytałem siedzącego na ławeczce, przyglądającego się mojej pracy znajomego: – Wierzysz w życie po śmierci? W to, że kiedyś ujrzysz dziadka; że będzie zadowolony, bo dbasz o jego grób? Znajomy zastanowił się, wzruszył lekko ramionami i powiedział: – A czy ja wiem… Nikt stamtąd jeszcze przecież nie wrócił. Cóż możemy o tym wiedzieć? – Niejeden już wrócił – odparłem – tylko nigdy się tym naprawdę nie interesowałeś .

Umarli…, a przecież obecni

Pochylając się nad grobami naszych bliskich - NŚ 11/2022

Zjawiska duchowe to kłamstwo!

Nowy Człowiek. Nowe Ja

Tomasz Agaton Czarnawski

W numerze

Nieznany Świat 05/2025 (413)

Nieznany Świat 04/2025 (412)

Audiobook - Instrukcje Przebudzenia t. II (cz.9)

Witamy z powrotem!

Załóż nowe konto!

Zresetuj swoje hasło

Czy na pewno chcesz odblokować ten wpis?

Czy na pewno chcesz anulować subskrypcję?

Kolejka